Το λίθιο είναι σήμερα περισσότερο γνωστό από τις μπαταρίες που τροφοδοτούν τις συσκευές μας, χρησιμοποιείται όμως και ως φάρμακο για τη διπολική διαταραχή και διαφημιζόταν παλαιότερα ως τονωτικό της διάθεσης.
Μια νέα μελέτη υποδεικνύει τώρα ότι το μεταλλικό αυτό στοιχείο θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιηθεί κατά της νόσου Αλτσχάιμερ.
Μελέτη του Χάρβαρντ που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Nature» καταγράφει μειωμένα επίπεδα λιθίου στους εγκεφάλους ασθενών με Αλτσχάιμερ ή ήπια γνωστική διαταραχή, το στάδιο που προηγείται της άνοιας. Επιπλέον, πειράματα σε ποντίκια υποδεικνύουν ότι μια συγκεκριμένη μορφή λιθίου προλαμβάνει ή και αναστρέφει την απώλεια μνήμης – ένα εντυπωσιακό εύρημα που μένει τώρα να επιβεβαιωθεί στον άνθρωπο.
Το λίθιο υπάρχει σε μικρές συγκεντρώσεις στα πετρώματα και τη θάλασσα και εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφίμων ή του νερού. Τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, έγινε γνωστό από συμπληρώματα και σόδες που υπόσχονταν βελτίωση της διάθεσης ή άλλα οφέλη, και ήταν μάλιστα ένα από τα συστατικά στην αρχική συνταγή του αναψυκτικού «7 Up».
Τα προϊόντα αυτά τελικά αποσύρθηκαν λόγω πιθανής τοξικότητας, ωστόσο το λίθιο χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1970 ως θεραπεία της διπολικής διαταραχής (παλαιότερα γνωστής ως μανιοκατάθλιψης), αν και ο μηχανισμός δράσης παραμένει άγνωστος.
Παλαιότερες μελέτες σε ασθενείς διαπίστωναν ότι το λίθιο δείχνει να μειώνει τα νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Επιπλέον, επιδημιολογικές έρευνες έδειχναν μειωμένη συχνότητα άνοιας σε περιοχές όπου το νερό ήταν πλούσιο σε λίθιο. Ομως οι κλινικές δοκιμές που ακολούθησαν έδωσαν αντικρουόμενα αποτελέσματα σχετικά με την επίδραση του λιθίου στη γνωσιακή έκπτωση.
Η νέα μελέτη ίσως ξεκαθαρίζει την εικόνα. Οι ερευνητές αρχικά μέτρησαν τα επίπεδα διαφόρων μετάλλων σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού από εκατοντάδες άτομα που είχαν πεθάνει σε μεγάλη ηλικία. Το λίθιο ήταν το μόνο μέταλλο που βρισκόταν σε έλλειψη σε όσους έπασχαν από Αλτσχάιμερ ή ήπια γνωσιακή διαταραχή.
Και το λιγοστό λίθιο που υπήρχε στον εγκέφαλο ήταν δεσμευμένο στις «πλάκες αμυλοειδούς», παθολογικές συσσωρεύσεις πρωτεϊνών που χαρακτηρίζουν την Αλτσχάιμερ.
Επιπλέον ενδείξεις ήρθαν από πειράματα σε ποντίκια που είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου: η μείωση του λιθίου στην τροφή αύξανε τις πλάκες αμυλοειδούς ενώ η προσθήκη τη μείωνε.
Οι ερευνητές υποψιάζονται έναν φαύλο κύκλο στον οποίο το μειωμένο λίθιο οδηγεί σε περισσότερες πλάκες, οι οποίες με τη σειρά τους δεσμεύουν και μειώνουν περαιτέρω το διαθέσιμο λίθιο.
Ενα σημαντικό εύρημα ήταν ότι το λίθιο δείχνει να αναστρέφει τις βλάβες σε ποντίκια που είχαν ήδη αρχίσει να εμφανίζουν έκπτωση της μνήμης, όπως μετρήθηκε με τεστ λαβυρίνθων και αναγνώρισης αντικειμένων. Αυτό όμως συνέβαινε μόνο με το οροτικό λίθιο, μια διαφορετική ένωση από το ανθρακικό λίθιο που χρησιμοποιείται στη διπολική διαταραχή. Το ανθρακικό λίθιο φαίνεται να δεσμεύεται ταχύτατα από τις πλάκες αμυλοειδούς, κάτι που ίσως εξηγεί τα αντικρουόμενα αποτελέσματα προηγούμενων μελετών.
Σαφής εικόνα για το οροτικό λίθιο μπορεί να προκύψει μόνο από δοκιμές σε ανθρώπους, για τις οποίες θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια. Ανεξάρτητοι ειδικοί σχολίασαν ότι οι κλινικές μελέτες θα πρέπει πιθανότατα να χρηματοδοτηθούν κυρίως από τον δημόσιο τομέα, δεδομένου ότι το λίθιο, ως χημικό στοιχείο, δεν μπορεί να πατενταριστεί ως φάρμακο.
Πηγή: tovima.gr