Ξεπέρασαν τους 15.000 οι συνταξιούχοι που έσπευσαν μέσα σε ένα 24ωρο από το άνοιγμα της πλατφόρμας του ΕΦΚΑ να δηλώσουν την απασχόλησή τους, εξασφαλίζοντας έτσι το 100% της σύνταξής τους ως νόμιμα εργαζόμενοι συνταξιούχοι όπως προβλέπει ο νέος νόμος που είναι ήδη σε ισχύ. Επίσης είναι η πρώτη φορά που θα πρέπει συνταξιούχοι να δηλώσουν τυχόν αγροτικά εισοδήματα.
Οι πρώτοι 15.000 συνταξιούχοι που δήλωσαν ότι εργάζονται είναι μοιρασμένοι κατά 50% ως απασχολούμενοι μισθωτοί και κατά 50% ως απασχολούμενοι σε ελεύθερο επάγγελμα ή ως αυτοαπασχολούμενοι.Το θέμα είναι ότι οι συνταξιούχοι που δήλωσαν την εργασία τους δεν προέρχονται από τους περίπου 35.000 συνταξιούχους που ήδη είναι στο μητρώο του ΕΦΚΑ με δήλωση της απασχόλησής τους από το προηγούμενο καθεστώς, αλλά πρόκειται για εντελώς νέες εγγραφές με τον νέο νόμο. Αυτό σημαίνει ότι σε μερικές μόνον ώρες από την έναρξη των δηλώσεων, υπήρξε “συνωστισμός” στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ και οι συνταξιούχοι που έχουν δηλώσει ότι απασχολούνται ανέρχονται πλέον σε πάνω από 50.000.
Η εκτίμηση που κάνει το υπουργείο Εργασίας και ταυτόχρονα ο στόχος για τις δηλώσεις είναι για 100.000 συνταξιούχους οι οποίοι συνεχίζουν να εργάζονται, αλλά ο μισοί και πλέον δεν το δηλώνουν.
Με βάση την πρώτη ένδειξη πάντως, ο στόχος για 100.000 δηλώσεις από συνταξιούχους με εργασία δείχνει να είναι εφικτός αλλά δεν θα φανεί σε μια ή δυο εβδομάδες καθώς η πλατφόρμα είναι “δυναμική” δηλαδή είναι μόνιμα σε λειτουργία για δηλώσεις και για διακοπές απασχόλησης.
Το νέο σύστημα έχει όμως και ψιλά γράμματα που μπορεί να στοιχίσουν περικοπή σύνταξης όχι λόγω αδήλωτης απασχόλησης, αλλά λόγω απλήρωτων εισφορών και ειδικού πόρου που θεσπίζεται με το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων.
Ο κίνδυνος περικοπής σύνταξης αφορά τους συνταξιούχους που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα καθώς δεν θα πρέπει να αφήσουν απλήρωτες τις εισφορές τους και τον ειδικό πότο υπέρ του ΕΦΚΑ πέραν των 2 μηνών. Στην σχετική υπουργική απόφαση αναφέρεται ότι οι απλήρωτες πέραν του διμήνου εισφορές καθίστανται ληξιπρόθεσμες, και μεταβιβάζονται προς είσπραξη στο Κέντρο Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) του ΕΦΚΑ.
Από τη στιγμή που ο συνταξιούχος έχει δηλώσει την απασχόλησή του, και ο ΕΦΚΑ έχει όλα τα στοιχεία του η είσπραξη των απλήρωτων εισφορών θα γίνεται αυτόματα με παρακράτηση όλου του ποσού οφειλής από τη σύνταξη.
Με τη δήλωση της απασχόλησης συνταξιούχων θα αποκαλυφθούν και πολλές περιπτώσεις συνταξιούχων που ενώ είχαν πάρει τη σύνταξή τους, συνέχιζαν να εργάζονται χωρίς να το δηλώσουν ούτε στους εργοδότες τους!
Τώρα για να αποφύγουν τον έλεγχο του ΕΦΚΑ και τη στέρηση 12 συντάξεων, θα υποχρεωθούν να αποκαλύψουν το μυστικό τους στους εργοδότες τους με κίνδυνο να “απολυθούν” καθώς δεν θα χρειαστεί να τους καταβάλουν ούτε αποζημίωση απόλυσης, αλλά ούτε την αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης (ίση με το 40% της αποζημίωσης απόλυσης), από τη στιγμή που είχαν αποκρύψει ότι είχαν συνταξιοδοτηθεί.
Δήλωση απασχόλησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/dilosi) πρέπει να υποβάλουν:
*Συνταξιούχοι οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται οποτεδήποτε και συνεχίζουν να απασχολούνται μέχρι σήμερα.
*Συνταξιούχοι, οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται από 1/1/2024, ακόμη και εάν ήδη έχουν διακόψει την απασχόλησή τους.
*Συνταξιούχοι που έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης και συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους.
*Συνταξιούχοι που υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης και αναλαμβάνουν εργασία μετά την υποβολή της αίτησης.
Δήλωση εργασίας θα πρέπει να υποβάλουν και οι συνταξιούχοι που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις καθώς προϋπόθεση για να εξαιρεθούν των νέων κρατήσεων είναι πρώτα να υποβάλουν δήλωση απασχόλησης. Τυχόν αθέτηση της δήλωσης θα έχει και για αυτούς πρόστιμο ίσο με 12 συντάξεις.
Η δήλωση πρέπει να υποβληθεί μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
Οσοι κάνουν δήλωση έναρξης θα μπορούν να κάνουν και δήλωση διακοπής σε ειδικό πεδίο της πλατφόρμας που θα εμφανίζεται όταν ο απασχολούμενος συνταξιούχος εισέλθει στην πλατφόρμα για να δηλώσει τη διακοπή εργασίας.
9 χρήσιμες ερωτήσεις – απαντήσεις για τους εργαζόμενους συνταξιούχους
Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ): «Απασχόληση εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχων του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης», που δημοσιεύθηκε σήμερα Δευτέρα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) εξειδικεύονται όλα τα ζητήματα που αφορούν την απασχόληση των συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος του e-ΕΦΚΑ.
1. Τί πρέπει να κάνει ο απασχολούμενος συνταξιούχος;
Ο απασχολούμενος συνταξιούχος θα πρέπει να υποβάλει σχετική δήλωση στην ιστοσελίδα του e-ΕΦΚΑ (https://www.efka.gov.gr/dilosi-erg-synt.php). Η είσοδος στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση των κωδικών taxisnet ή με τη χρήση των συστημάτων ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking). Στην πλατφόρμα δηλώνεται τόσο η ανάληψη της απασχόλησης, όσο και η συνδρομή προϋποθέσεων για την εξαίρεση από την καταβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ ή και από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
2. Ποιοι πρέπει να εισέλθουν στην πλατφόρμα;
Στην ηλεκτρονική πλατφόρμα πρέπει να εισέλθουν:
(α) συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται οποτεδήποτε πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης και συνεχίζουν απασχολούνται μέχρι σήμερα.
(β) συνταξιούχοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι ξεκίνησαν να εργάζονται από 01.01.2024, ακόμη και εάν ήδη έχουν διακόψει την απασχόλησή τους
(γ) όσοι έχουν υποβάλλει ή υποβάλλουν εφεξής αίτηση συνταξιοδότησης και συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους
(δ) όσοι υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης και αναλαμβάνουν εργασία μετά την υποβολή της αυτής.
Η υποχρέωση δήλωσης ισχύει για όλους τους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους λόγω γήρατος, λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο), γήρατος λόγω αναπηρίας του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των νόμων που παραπέμπουν σε αυτόν, ή του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210)), ενώ δεν ισχύει για συνταξιούχους λόγω θανάτου.
Όσα πρόσωπα έχουν δηλώσει την έναρξη της απασχόλησής τους στο φορέα με άλλο τρόπο (π.χ. υποβολή χειρόγραφης αίτησης στο τοπικό υποκατάστημα του ΕΦΚΑ) οφείλουν να επαναλάβουν τη σχετική δήλωση ψηφιακά στην πλατφόρμα.
3. Ποια είναι η προθεσμία δήλωσης;
Η δήλωση πρέπει να υποβληθεί μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα ανάληψης της απασχόλησης ή μέχρι την τελευταία μέρα του μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης (για όσους συνεχίζουν χωρίς διακοπή την απασχόλησή τους).
Ειδικά για όσους ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα απασχόληση πριν τη δημοσίευση της ΚΥΑ και συνεχίζουν να απασχολούνται μέχρι σήμερα ή ανέλαβαν υποχρεωτικώς υπακτέα απασχόληση από 01.01.2024 και διέκοψαν την απασχόλησή τους πριν την έναρξη ισχύος της ΚΥΑ, έχουν κατ’ εξαίρεση προθεσμία 4 μηνών από την έναρξη ισχύος της ΚΥΑ να δηλώσουν την απασχόλησή τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με τη διαδικασία αυτή προβαίνουν στη δήλωση και πρόσωπα που είχαν υποβάλλει χειρόγραφες δηλώσεις ανάληψης απασχόλησης στα τοπικά υποκαταστήματα του e-ΕΦΚΑ στο παρελθόν, αλλά συνεχίζουν να απασχολούνται και μετά την 01.01.2024.
4. Τι περιλαμβάνει η δήλωση;
Στην ηλεκτρονική υπηρεσία δηλώνονται: η ημερομηνία έναρξης της απασχόλησης ως συνταξιούχος, ο τύπος της σύνταξης ή η υποβολή αίτησης για συνταξιοδότηση και η κατηγορία απασχόλησης.
Πολύ σημαντική είναι η δήλωση τυχόν συνδρομής των προϋποθέσεων για εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ. Η εξαίρεση αφορά τα άτομα με ψυχική αναπηρία, όσους λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα, τους πολύτεκνους, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
5. Τι προβλέπεται σε περίπτωση παράλειψη της δήλωσης για την έναρξη της απασχόλησης;
Παράλειψη της δήλωσης για την έναρξη της απασχόλησης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις. Η παράλειψη της δήλωσης διαπιστώνεται είτε με διασταύρωση των στοιχείων των ΑΠΔ και του Μητρώου μη-μισθωτών με την ηλεκτρονική πλατφόρμα, είτε από επιτόπιους ελέγχους. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράλειψη υποβολής της δήλωσης και μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών ή και πόρου για το διάστημα της απασχόλησης, ο e-ΕΦΚΑ καταλογίζει τις ασφαλιστικές εισφορές και το ποσό του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, καθώς και τη χρηματική κύρωση. Το ποσό της οφειλής μπορεί να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως 1/4 από την κύρια σύνταξη και με συμψηφισμό από την επικουρική. Άλλως, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
6. Τι ισχύει για μη μισθωτούς;
Σε περίπτωση μη μισθωτών, ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοτελώς απασχολουμένων, και αγροτών, πριν ή μετά τη δήλωση στην ηλεκτρονική υπηρεσία απαιτείται και η εγγραφή/επανεγγραφή/μεταβολή στο μητρώο μη μισθωτών.
7. Τι αλλάζει ως προς το ύψος της σύνταξης;
Στους συνταξιούχους που εργάζονται θα καταβάλλεται εφεξής το σύνολο της σύνταξής τους (κύριας και επικουρικής), με τις παγίως προβλεπόμενες κρατήσεις για ασφαλιστικές εισφορές (ενώ μέχρι τώρα επιβαλλόταν παρακράτηση 30%). Αν όμως εργάζονται σε Φορέα Γενικής Κυβέρνησης, η σύνταξη αναστέλλεται έως το 62ο έτος τους.
8. Ποιο είναι το ύψος του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, που επιβάλλεται στους απασχολούμενους συνταξιούχους;
Στους απασχολούμενους συνταξιούχους , επιβάλλεται πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος έχει ως εξής:
α) Μισθωτοί: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους 2,3% επί των ασφαλιστέων αποδοχών επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
β) Μη μισθωτοί (ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι): Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και σε περίπτωση υπαγωγής και στην επικουρική ασφάλιση, ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον Κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης,
γ) Οι αγρότες: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και σε περίπτωση υπαγωγής και στην επικουρική ασφάλιση, ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης,
δ) Οι μισθωτοί μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
ε) Οι αμειβόμενοι με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (Π.Π.Υ.), Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της καθαρής αξίας του παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
στ) οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 7,7% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου για τον Κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και ύψους 2,3% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο,
ζ) Οι αμειβόμενοι με εργόσημο του π. ΟΓΑ: Καταβάλλουν πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της αξίας των καταβαλλόμενων αμοιβών, για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
Ειδικά για τους αμειβόμενους με εργόσημο του π. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και του π. ΟΓΑ, το ποσό του πόρου προσδιορίζεται μετά από εκκαθάριση που διενεργείται σε ετήσια βάση.
9. Ποιοι εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ;
Από την καταβολή του πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ εξαιρούνται κατόπιν δήλωσης της εξαίρεσης στην ηλεκτρονική πλατρφόρμα συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού και ειδικότερα:
α. Τα άτομα με ψυχική αναπηρία του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 (Α’ 137). Πρόκειται για άτομα με ψυχική ή νοητική αναπηρία ή ψυχική και νοητική αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και η κρίση αυτή πιστοποιείται με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας.
β. Οι συνταξιούχοι του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν. Πρόκειται για πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα με ειδικές διατάξεις λόγω πιστοποιημένης συνδρομής ειδικών παθήσεων, όπως τυφλότητα, τετραπληγία, ακρωτηριασμό, κυστική ίνωση κ.α.
γ. Οι συνταξιούχοι του τρίτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210). Ομοίως πρόκειται για συνταξιοδότηση με ειδικές παθήσεις στο δημόσιο τομέα.
δδ. Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του π.δ. 169/2007.
ε. Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
στ. Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α’ 85). Πρόκειται για πρόσωπα των οποίων η σύνταξη εκδίδεται και καταβάλλεται από το Υπ. Οικονομικών (θύματα πολέμου, τρομοκρατικών ενεργειών κ.α.)
ζ. Οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο).
Επίσης από τον πόρο εξαιρούνται και οι απασχολούμενοι σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, για τους οποίους όμως προβλέπεται αναστολή σύνταξης έως το 62ο έτος της ηλικίας τους.
Η εξαίρεση από την καταβολή του πόρου εκκινεί την πρώτη ημέρα του μήνα εντός του οποίου συντρέχει και λήγει την τελευταία μέρα του μήνα λήξης της αιτίας χορήγησής της.
Επίσης υπόχρεοι δήλωσης στην πλατφόρμα είναι και τα πρόσωπα τα οποία εξαιρούνται τόσο από την καταβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, όσο και από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών για την απασχόλησή τους ως συνταξιούχοι και ειδικότερα:
- Οι συνταξιούχοι του π. ΟΓΑ, εφόσον ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ.
- Οι συνταξιούχοι των ενταγμένων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο καθαρό φορολογητέο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων, κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.
Οι συνταξιούχοι υπέρ των οποίων εκδίδεται Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών, οι οποίοι εξαιρούνται από την υποχρέωση ασφάλισης και καταβολής εισφορών σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 55 του ν. 4509/2017 (Α’ 201) και την παρ. 6 του άρθρου 243 του ν. 4957/2022 (Α’ 141).