Το «παζλ» πίσω από τη διαδικασίας της γήρανσης προσπαθούν να λύσουν επιστήμονες της Γεροντολογίας και της Γηριατρικής επικεντρώνοντας όλη την προσοχή τους στη μεθυλίωση του DNA – μία χημική διαδικασία που ουσιαστικά ρυθμίζει την ομαλή διεξαγωγή των περισσότερων διεργασιών που επιτελούνται στο σώμα μας.
Μια νέα μετα-ανάλυση από 31 επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων σε πάνω από 15.000 δείγματα από 17 διαφορετικούς ανθρώπινους ιστούς δίνει την πιο ολοκληρωμένη εικόνα μέχρι σήμερα για το πώς η γήρανση επηρεάζει τα κύτταρά μας, ενώ ουσιαστικά εξηγεί ποια σημεία του σώματός μας γερνούν γρηγορότερα από άλλα.
Σχεδόν όλοι οι ιστοί αυξάνουν τη μεθυλίωση όσο μεγαλώνουμε, με εξαίρεση τον σκελετικό μυ και τους πνεύμονες, όπου παρατηρείται μείωση μεθυλίωσης.
Τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης* είναι εντυπωσιακά καθώς παρουσιάζονται σημαντικές διαφορές μεταξύ των ιστών όσον αφορά τον ρυθμό γήρανσης: ο αμφιβληστροειδής και το στομάχι εμφανίζουν περισσότερες αλλαγές στη μεθυλίωση και άρα φαίνεται να γηράσκουν ταχύτερα, ενώ ο τράχηλος και το δέρμα φαίνεται να γηράσκουν πιο αργά. Το δέρμα, οι μύες, η καρδιά και το στομάχι έχουν μεσαίο ρυθμό. Σε κάθε περίπτωση κάθε ιστός εμφανίζει μοναδικά πρότυπα γήρανσης, υπογραμμίζοντας ότι η διαδικασία δεν είναι ομοιόμορφη σε όλα τα όργανα. Σημειώνεται επίσης ότι σχεδόν όλοι οι ιστοί αυξάνουν τη μεθυλίωση όσο μεγαλώνουμε, με εξαίρεση τον σκελετικό μυ και τους πνεύμονες, όπου παρατηρείται μείωση μεθυλίωσης.
Σχολιάζοντας στην εφημερίδα «Καθημερινή» τα αποτελέσματα αυτής της περίπλοκης μελέτης, ο επικεφαλής ερευνητής και καθηγητής στη Σχολή Ιατρικής, Νοσηλευτικής και Επιστημών Υγείας, Monash University, Νιρ Εϊνον, σημειώνει πως αυτή η έρευνα αποδεικνύει πως η γήρανση επηρεάζει όλους τους ιστούς του σώματος αλλά με διαφορετικό ρυθμό. «Το επόμενο βήμα είναι να πάρουμε αυτά τα δεδομένα και να βρούμε σε ποια γονίδια πρέπει να στοχεύσουμε για να επιβραδύνουμε τη διαδικασία γήρανσης και πότε», σχολιάζει ο ίδιος.
Αν μπορέσουμε να βρούμε την αιτία της γήρανσης, αντί να αντιμετωπίζουμε τη μία ασθένεια μετά την άλλη, ίσως μπορέσουμε να επιβραδύνουμε ή να θεραπεύσουμε κάποιες ασθένειες μαζί.
Για τους επιστήμονες, ο «Ατλας Γήρανσης» με τα χιλιάδες δείγματα μπορεί στο μέλλον να αλλάξει εντελώς τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τη γήρανση: από τον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενειών μέχρι την εύρεση επιτυχημένων «ελιξίριων» διατήρησης της νεότητας. Ως προς τις ασθένειες είναι αποδεδειγμένο, άλλωστε, ότι όσο μεγαλώνουμε τόσο πιο επιρρεπείς γινόμαστε σε καρδιαγγειακές παθήσεις, νευρομυϊκές ασθένειες, ασθένειες του εγκεφάλου κ.λπ. «Αν μπορέσουμε να βρούμε την αιτία της γήρανσης, αντί να αντιμετωπίζουμε τη μία ασθένεια μετά την άλλη, ίσως μπορέσουμε να επιβραδύνουμε ή να θεραπεύσουμε κάποιες ασθένειες μαζί», προσθέτει ο Νιρ.
Αλλιώς γερνούν οι άνδρες, αλλιώς οι γυναίκες
Πέραν όμως από τη διαφοροποίηση στον ρυθμό γήρανσης μεταξύ των διαφόρων οργάνων, φαίνεται πως υπάρχει και διαφορά ανά φύλο, καθώς οι γυναίκες και οι άνδρες γερνούν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. «Ουσιαστικά βρήκαμε πως η μεγαλύτερη απορρύθμιση της μεθυλίωσης στη ζωή των γυναικών και των ανδρών συμβαίνει σε διαφορετικές περιόδους. Για παράδειγμα, βλέπουμε ότι στους άνδρες η απορρύθμιση αυτή συμβαίνει μεταξύ 40 και 50 ετών, και συγκεκριμένα γύρω στα 47 έτη καταγράφεται μια μεγάλη διαφορά στη λειτουργία της μεθυλίωσης. Στις γυναίκες αυτό το βλέπουμε μετά τα 50, δηλαδή με την εμμηνόπαυση, ενώ η κορύφωση συμβαίνει μετά την ηλικία των 70 ετών.
Βλέπουμε ότι στους άνδρες η απορρύθμιση αυτή συμβαίνει μεταξύ 40 και 50 ετών, και συγκεκριμένα γύρω στα 47 έτη καταγράφεται μια μεγάλη διαφορά στη λειτουργία της μεθυλίωσης. Στις γυναίκες αυτό το βλέπουμε μετά τα 50, δηλαδή με την εμμηνόπαυση, ενώ η κορύφωση συμβαίνει μετά την ηλικία των 70 ετών.
Δεδομένου ότι η αναγνώριση των διαφορετικών ταχυτήτων γήρανσης στο σώμα μας είναι το πρώτο κομμάτι στο «παζλ» των διαδικασιών που επιτελούνται με το πέρασμα των χρόνων, η συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζει ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο σύμφωνα με τον καθηγητή. «Αποδείχτηκε πως η άσκηση φαίνεται να αντιστρέφει ή να επιβραδύνει τις αλλαγές στη μεθυλίωση που συνδέονται με τη γήρανση. Αν βρούμε πώς ακριβώς γίνεται αυτό, τότε πιθανώς στο μέλλον να μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε ομάδες ατόμων και να τους παράσχουμε εξατομικευμένες συμβουλές για τον τρόπο ζωής τους με στόχο φυσικά την επιβράδυνση της γήρανσης.
Συμβουλές
Οσο για τις δυο σημαντικότερες επιστημονικά τεκμηριωμένες συμβουλές για να διατηρήσουμε το σώμα μας και το μυαλό μας νεότερο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Νιρ Εϊνον τονίζει πως αυτό είναι η γυμναστική και η κοινωνικοποίηση.
– Αποδείχτηκε πως η άσκηση φαίνεται να αντιστρέφει ή να επιβραδύνει τις αλλαγές στη μεθυλίωση που συνδέονται με τη γήρανση.
– Οι άνθρωποι πρέπει να κρατιούνται απασχολημένοι. Ουσιαστικά να μη βαριούνται.
«Δύο πράγματα θα συνιστούσα. Πρώτον να κάνετε άσκηση και, αν είναι εφικτό, άσκηση υψηλής έντασης. Βλέπουμε στις μελέτες μας ότι υπάρχουν πολλά καλά οφέλη για τη γήρανση με την άσκηση υψηλής έντασης που αφορά τους υψηλούς μυς και την καρδιά. Και το δεύτερο πράγμα όσον αφορά τον εγκέφαλο, ένα από τα πράγματα που έχουν δείξει οι μελέτες είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει να κρατιούνται απασχολημένοι. Ουσιαστικά να μη βαριούνται. Πολλοί άνθρωποι καθώς γερνούν τείνουν να μένουν σπίτι και να απομακρύνονται από άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι λάθος», επισημαίνει.
*Η μετα-ανάλυση δημοσιεύθηκε στις αρχές Αυγούστου και δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομότιμους επιστήμονες.
Πηγή: kathimerini.gr