Όραμά του είναι να γίνει το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο ένας σημαντικός ακαδημαϊκός πόλος ποιότητας στην Ελλάδα, τη Μεσόγειο και ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο πρύτανης του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ., κ. Νίκος Κατσαράκης, μιλά στην «Π» για το νεότερο πανεπιστήμιο της χώρας, τη δομή, τους στόχους και τις προοπτικές που ανοίγονται μπροστά του, τη στιγμή που ετοιμάζεται να δεχτεί τους πρώτους του φοιτητές.
Εξηγεί τα βήματα που θα ακολουθήσουν για να αποκτήσει το Ίδρυμα τη δική του Πολυτεχνική Σχολή, ενώ μιλά για το ακανθώδες θέμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΤΕΙ.
Η συνέντευξη που παραχώρησε στην «Π» έχει ως εξής:
Το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο ετοιμάζεται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο να υποδεχτεί τους πρώτους του εισακτέους. Τι, ουσιαστικά, έχει αλλάξει από την περσινή χρονιά και τι «χαρτί» θα έχουν στα χέρια τους οι μελλοντικοί απόφοιτοί του;
«Το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ.), με έδρα το Ηράκλειο, είναι το νεότερο Πανεπιστήμιο της χώρας και αποτελείται από έξι Σχολές και 17 ακαδημαϊκά Τμήματα. Πρόκειται για τις Σχολές Γεωπονικών Επιστημών, Επιστημών Διοίκησης και Οικονομίας, Επιστημών Υγείας, Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Μηχανικών και Μουσικής και Οπτοακουστικών Τεχνολογιών.
Έντεκα ακαδημαϊκά Τμήματα πρόκειται να λειτουργήσουν από το Σεπτέμβριο του 2019 και βρίσκονται ήδη στο μηχανογραφικό δελτίο που καλούνται να συμπληρώσουν αυτές τις μέρες οι υποψήφιοι φοιτητές, ενώ τα υπόλοιπα έξι Τμήματα αναμένεται να ξεκινήσουν την ακαδημαϊκή τους λειτουργία μέσα στα επόμενα χρόνια.
Τα έντεκα Τμήματα που βρίσκονται στο μηχανογραφικό δελτίο, το οποίο θα συμπληρώσουν οι υποψήφιοι φοιτητές μέχρι τις 15 Ιουλίου, είναι τα ακόλουθα:
Σχολή Γεωπονικών Επιστημών:
1) Τμήμα Γεωπονίας (Ηράκλειο, 2ο και 3ο επιστημονικό πεδίο).
Σχολή Επιστημών Διοίκησης και Οικονομίας:
2) Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού (Ηράκλειο, 4ο επιστημονικό πεδίο).
3) Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (Άγιος Νικόλαος, 4ο επιστημονικό πεδίο).
4) Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (Ηράκλειο, 4ο επιστημονικό πεδίο).
Σχολή Επιστημών Υγείας:
5) Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας (Ηράκλειο, 1ο επιστημονικό πεδίο).
6) Τμήμα Νοσηλευτικής (Ηράκλειο, 3ο επιστημονικό πεδίο).
7) Τμήμα Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας (Σητεία, 3ο επιστημονικό πεδίο).
Σχολή Μηχανικών:
8) Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών (Ηράκλειο, 2ο επιστημονικό πεδίο).
9) Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών (Χανιά, 2ο και 4ο επιστημονικό πεδίο).
10) Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών (Ηράκλειο, 2ο επιστημονικό πεδίο).
Σχολή Μουσικής και Οπτοακουστικών Τεχνολογιών:
11) Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής (Ρέθυμνο, 2ο & 4ο επιστημονικό πεδίο).
Όλα τα Τμήματα του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. έχουν καταρτίσει νέα, σύγχρονα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, που θα ξεκινήσουν τον Σεπτέμβριο του 2019, ενώ οι απόφοιτοι των Τμημάτων θα έχουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων αντίστοιχων Τμημάτων των Πανεπιστημίων της χώρας.
Το Τμήμα Γεωπονίας, για παράδειγμα, έχει οργανώσει 5ετείς σπουδές, με αποτέλεσμα οι απόφοιτοι του Τμήματος να μπορούν να εγγράφονται στο ΓΕΩΤΕΕ και να απολαμβάνουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα.
Επίσης, τα προγράμματα σπουδών των Τμημάτων της Σχολής Μηχανικών θα είναι πενταετούς φοίτησης (ΥΑ αριθ. 104090/Ζ1, ΦΕΚ 2657/01.07.2019), ανοίγοντας έτσι νέους ορίζοντες και προοπτικές για τους αποφοίτους των Τμημάτων της Σχολής Μηχανικών του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ.
Στόχος μας είναι οι σπουδές στο ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. να έχουν στενή σχέση με την κοινωνία, τις παραγωγικές δυνάμεις και την αγορά εργασίας, αξιοποιώντας τον θεσμό της πρακτικής άσκησης, δίνοντας έτσι στους αποφοίτους του Πανεπιστημίου μας, παράλληλα με ένα ισχυρό επιστημονικό υπόβαθρο, τη δυνατότητα να μπορούν είτε να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. ή σε άλλα Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, είτε να διεκδικήσουν μια αξιόλογη θέση εργασίας στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα της χώρας.
Ως άμεσο, επίσης, αποτέλεσμα του νόμου 4610/07.05.2019 και της ίδρυσης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, τα Τμήματα του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. έχουν τη δυνατότητα να οργανώνουν και να υλοποιούν διδακτορικές σπουδές. Πρόκειται για ένα πάρα πολύ σημαντικό βήμα για το Ίδρυμά μας.
Οι πρώτες εγγραφές υποψηφίων διδακτόρων αναμένεται να πραγματοποιηθούν άμεσα, καθώς στο ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. λειτουργούν ήδη πολλά Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών και υλοποιείται πληθώρα ερευνητικών προγραμμάτων με εθνική ή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Άλλωστε, οι καθηγητές και οι ερευνητές του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. έχουν, βάσει διεθνών δεικτών και αξιολογήσεων, πολύ έντονη και ιδιαίτερα αξιόλογη ερευνητική δραστηριότητα, σε πολλούς, σημαντικούς επιστημονικούς τομείς. Στα πλαίσια αυτά, θα ενεργοποιηθεί άμεσα το σύμφωνο συνεργασίας που έχει υπογραφεί με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας για την από κοινού διοργάνωση διδακτορικών σπουδών με το ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ.
Σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4610/07.05.2019 ιδρύεται το Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο (ΠΕΚ) του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. με έξι νέα Ερευνητικά Ινστιτούτα σε όλη την Κρήτη (π.χ. Αγροδιατροφής και Επιστημών Ζωής, Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κ.ά.), ενώ με το άρθρο 33 του ίδιου νόμου, ιδρύεται το Πρότυπο Αγροδιατροφικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης».
Ποιος ήταν, τελικά, ο λόγος που οδηγηθήκαμε στην κατάργηση των ΤΕΙ;
«Τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα διένυσαν μια πορεία περίπου 40 ετών μέσα από διαρκείς αλλαγές: Από διετή Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕ) σε τριετή Κέντρα Ανώτερης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕΕ), στη συνέχεια ΤΕΙ με 3,5 έτη σπουδών (ν. 1404/1983), μέχρι την ένταξή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση -όχι όμως ως Πανεπιστήμια- με 4ετείς σπουδές (ν. 2916/2001). Είναι προφανές ότι οι συνεχείς αυτές αλλαγές δεν επέτρεψαν στον θεσμό να ωριμάσει και δυσκόλεψαν την κοινωνία να αποκτήσει καθαρή εικόνα για αυτόν και άρα να τον εμπιστευτεί όσο του άρμοζε.
Επίσης, η τεράστια, απαράδεκτη καθυστέρηση στην έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων πολλών Τμημάτων ΤΕΙ οδήγησε την ελληνική κοινωνία να απαξιώσει σε μεγάλο βαθμό τις σπουδές στα ΤΕΙ.
Η ενιαιοποίηση του χώρου της Ανώτατης Εκπαίδευσης, χωρίς πολυδιάσπαση των πτυχίων, με τη δυνατότητα υλοποίησης μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων σπουδών σε όλα τα ΑΕΙ ήταν ένα πάγιο αίτημα των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων εδώ και αρκετά χρόνια, καθώς η πορεία που ακολούθησαν τα Ιδρύματα μετά την ένταξή τους στην Ανώτατη Εκπαίδευση το 2001 ήταν συνεχώς ανοδική, χωρίς βέβαια να υφίσταται το θεσμικό πλαίσιο για την ακαδημαϊκή τους ολοκλήρωση.
Με τον νόμο 4610/07.05. 2019 κλείνει ο κύκλος των ΤΕΙ, καθώς πλέον υφίστανται στη χώρα μας μόνο Πανεπιστήμια. Πρέπει να γίνει σε όλους κατανοητό ότι το προφανές κενό ανάμεσα στο Λύκειο και το Πανεπιστήμιο δεν καλυπτόταν, ούτε θα μπορούσε να καλυφθεί από τα ΤΕΙ, καθώς η πορεία που τα Ιδρύματα αυτά ακολούθησαν από το 2001 και μετά ήταν σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Τα ΤΕΙ δεν είχαν καμία σχέση με τεχνικές και επαγγελματικές σπουδές, όπως λανθασμένα αφήνεται να εννοηθεί.
Είναι σαφές ότι το κενό μεταξύ Δευτεροβάθμιας και Ανώτατης Εκπαίδευσης, πρέπει οπωσδήποτε να καλυφθεί. Πιστεύω ότι η θεσμοθέτηση δημόσιων διετών επαγγελματικών σπουδών, επιπέδου πέντε του εθνικού και ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων, είναι σε πολύ θετική κατεύθυνση.
Ας επισημανθεί ότι το ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. ξεκινά από την ερχόμενη ακαδημαϊκή χρονιά έξι προγράμματα διετών σπουδών σε σημαντικούς τομείς της ελληνικής και της κρητικής οικονομίας, όπως η γεωπονία, το διαδίκτυο και τα πολυμέσα, οι οικονομικές υπηρεσίες και ο τουρισμός, οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και αυτοματισμοί κ.ά.».
Τι βήματα θα ακολουθήσουν προκειμένου το Ηράκλειο και το ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. να αποκτήσουν τη δική τους Πολυτεχνική Σχολή;
«Το σημαντικότερο βήμα για την ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο έχει ήδη πραγματοποιηθεί και είναι ο ορισμός της διάρκειας των σπουδών στα Τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Μηχανολόγων Μηχανικών και Ηλεκτρονικών Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου σε δέκα ακαδημαϊκά εξάμηνα, σύμφωνα με την ΥΑ 104090/Ζ1 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 2657/01.07.2019.
Τα Τμήματα, συνεπώς, της Σχολής Μηχανικών του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. ξεκινούν από τον Σεπτέμβριο του 2019 την υλοποίηση πενταετών προγραμμάτων σπουδών, όπως όλες οι Πολυτεχνικές Σχολές στη χώρα μας. Τα 5ετή προγράμματα σπουδών, που προτάθηκαν από τις Συνελεύσεις των οικείων Τμημάτων, εγκρίθηκαν καταρχήν από τη Σύγκλητο του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. και στη συνέχεια από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Το επόμενο βήμα για την ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής στο ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. είναι η αντιστοίχιση των Τμημάτων της Σχολής Μηχανικών του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. με Τμήματα Πολυτεχνικών Σχολών ΑΕΙ της ημεδαπής, από επταμελή επιτροπή που ορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 66 του νόμου 4610/07.05.2019. Ως αντίστοιχα, βάσει του παραπάνω άρθρου, νοούνται δύο Τμήματα αν «με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών αποκτώνται αντίστοιχες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση αντίστοιχων δραστηριοτήτων».
Αν η πρόταση της επιτροπής είναι θετική, κάτι για το οποίο είμαστε πολύ αισιόδοξοι, τότε με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, θα ιδρυθεί στο ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. Πολυτεχνική Σχολή και θα ενταχθούν σε αυτή τα τρία Τμήματα της Σχολής Μηχανικών.»
Τι θα ισχύσει για τους αποφοίτους των ΤΕΙ; Τι θα γίνει με τους αποφοίτους και τους φοιτητές του Τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος;
«Όλοι οι εγγεγραμμένοι φοιτητές στα Τμήματα του ΤΕΙ Κρήτης έχουν ήδη αυτοδίκαια ενταχθεί στα αντίστοιχα, βάσει της παρ. 1 του άρθρου 28 του ν. 4610/07.05.2019, Τμήματα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, και έχουν το δικαίωμα να ολοκληρώσουν είτε το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος εισαγωγής τους, λαμβάνοντας τον αντίστοιχο τίτλο σπουδών Τμήματος ΤΕΙ, ή να παρακολουθήσουν επιπλέον μαθήματα από το νέο πρόγραμμα σπουδών του αντίστοιχου Τμήματος του Πανεπιστημίου (τα οποία καθορίζονται με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος, η οποία εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου) και να αποκτήσουν πτυχίο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Οι φοιτητές του Τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος έχουν ενταχθεί στο Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. (με την αρ. πρωτ. 570/Φ20/28.5.2019 απόφαση του Πρύτανη του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ.) και συνεχίζουν κανονικά τις σπουδές τους, ώστε να λάβουν τον τίτλο σπουδών του Τμήματος Μηχανικών Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος του ΤΕΙ Κρήτης στο οποίο εισήχθησαν.
Αναφορικά με τους αποφοίτους των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας, έχει πρόσφατα προταθεί από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ένα σχέδιο αντιστοίχισης των πτυχίων τους με εκείνα που απονέμουν αντίστοιχα Πανεπιστημιακά Τμήματα, χωρίς κατατακτήριες εξετάσεις, αλλά με την εξέταση σε επιπλέον μαθήματα, που θα προκύψουν από την αντιστοίχιση των προγραμμάτων σπουδών των Τμημάτων ΤΕΙ, με τα αντίστοιχα των Πανεπιστημιακών Τμημάτων.
Προφανώς, για να υλοποιηθεί οποιοδήποτε σχέδιο, είναι απαραίτητη νομοθετική ρύθμιση, η οποία παραπέμπεται στην κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Σε κάθε περίπτωση, είναι για εμάς απαράδεκτο να μην έχει επιλυθεί επί σειρά ετών το ζήτημα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων πολλών Τμημάτων των ΤΕΙ, κρατώντας τους έτσι, σε μια ιδιότυπη ομηρεία».
Ο πήχης μπαίνει ψηλά
Επικρατεί ένα κλίμα στο Ίδρυμα, ότι θέτετε τον πήχη ακόμα πιο ψηλά για να εδραιώσετε την παρουσία σας στον χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Τι να περιμένουμε;
«Η ακαδημαϊκή κοινότητα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις νέες απαιτητικές συνθήκες.
Το ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. θα παρέχει νέα, αναβαθμισμένα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, θα οργανώσει διδακτορικές σπουδές, θα αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο, με μεγαλύτερη εξωστρέφεια και δυναμισμό, βασιζόμενο στη στήριξη της Πολιτείας και της τοπικής κοινωνίας, προσφέροντας έτσι μεγάλα οφέλη στους φοιτητές και το ακαδημαϊκό οικοσύστημα της Κρήτης.
Επιδιώκουμε σύντομα να αποτελέσουμε ένα σημαντικό ακαδημαϊκό πόλο ποιότητας στην Ελλάδα, τη Μεσόγειο και ολόκληρη την Ευρώπη:
Προσελκύοντας νέα μέλη ΔΕΠ με υψηλά προσόντα και δίνοντάς τους άμεσα τη δυνατότητα να εξελίξουν την ερευνητική τους δραστηριότητα.
Ενισχύοντας τη φοιτητική μέριμνα και παρέχοντας ακαδημαϊκές υποτροφίες.
Αναβαθμίζοντας τις εκπαιδευτικές και τις ερευνητικές υποδομές, μέσω της αξιοποίησης πόρων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Οργανώνοντας ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών για τους φοιτητές της Μεσογείου και της Ευρώπης.
Ενισχύοντας την έρευνα, τη διασύνδεση με την κοινωνία, τους φορείς, τις παραγωγικές δυνάμεις και τις επιχειρήσεις.
Στηριζόμενοι στη γνώση, τον ενθουσιασμό και τον δυναμισμό μας, είμαι βέβαιος ότι με τη στήριξη της Πολιτείας και της τοπικής κοινωνίας θα τα καταφέρουμε».