Τις «δύο όψεις του ίδιου φαινομένου», δηλαδή της φωτιάς, αναλύει το meteo.gr με αφορμή τις δύο φωτιές, που ξέσπασαν σχεδόν ταυτόχρονα στην Ιεράπετρα στο Λασίθι και στη Βουρβουρού Χαλκιδικής, στις 2 Ιουλίου.
Οι δύο μεγάλες πυρκαγιές στη Βουρβουρού Χαλκιδικής και στην Ιεράπετρα Λασιθίου, παρουσίασαν εντελώς διαφορετική συμπεριφορά, παρότι προκλήθηκαν από το ίδιο ευρύτερο καιρικό φαινόμενο, επισημαίνει η πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME της μονάδας METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που προχώρησε σε τεχνική ανάλυση των χαρακτηριστικών τους.
Πυροεπαγωγική φωτιά στη Βουρβουρού
Στην περίπτωση της Βουρβουρούς, η φωτιά ξέσπασε σε περιοχή με πλούσια και ξερή βλάστηση. Παρά τους ασθενείς ανέμους, η ένταση της καύσης ήταν τέτοια που προκάλεσε την ανάπτυξη μιας σχεδόν κατακόρυφης επαγωγικής στήλης καπνού – μια χαρακτηριστική ένδειξη πυροεπαγωγικής πυρκαγιάς.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Meteo, σε τέτοιες περιπτώσεις, η πυρκαγιά παράγει το δικό της μικροκλίμα, οδηγώντας σε ισχυρά ανοδικά ρεύματα που ενισχύουν τη δυναμική και απρόβλεπτη συμπεριφορά της, με ξαφνικές αλλαγές στην κατεύθυνση και στην έντασή της.
Φωτιά καθοδηγούμενη από τον άνεμο στην Ιεράπετρα
Αντιθέτως, στην Ιεράπετρα, η φωτιά εκδηλώθηκε σε περιοχή με χαμηλή βλάστηση και εν μέσω θυελλωδών βορείων ανέμων. Η ένταση του ανέμου υπερίσχυσε της θερμότητας της καύσης, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να καθοδηγείται εξ ολοκλήρου από τις ριπές, με τον καπνό να εκτείνεται σχεδόν παράλληλα με το έδαφος – χαρακτηριστικό γνώρισμα πυρκαγιάς καθοδηγούμενης από τον άνεμο. Παρότι τέτοιου τύπου πυρκαγιές είναι πιο προβλέψιμες, μπορούν να κινηθούν με ταχύτητα και να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις σε πολύ σύντομο χρόνο.
Η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη φωτιά και τον άνεμο
Όπως τονίζουν οι επιστήμονες του ΕΑΑ/ΜΕΤΕΟ, η εκδήλωση και εξέλιξη μιας δασικής πυρκαγιάς εξαρτάται κρίσιμα από τη σχέση δύο παραγόντων: τη «δύναμη» της φωτιάς (δηλαδή την ένταση της καύσης) και τη «δύναμη» του ανέμου.
Όταν υπερισχύει η ένταση της φωτιάς, η πυρκαγιά δημιουργεί το δικό της καιρό – πυροεπαγωγική συμπεριφορά, ενώ όταν υπερισχύει η ένταση του ανέμου, τότε η πυρκαγιά ακολουθεί την κατεύθυνση και τη δύναμή του – πυρκαγιά καθοδηγούμενη από τον άνεμο.
Η επιστημονική ομάδα υπενθυμίζει ότι ο δείκτης κινδύνου πυρκαγιάς δεν αποτυπώνει πάντα τη δυναμική ενός συμβάντος, καθώς η ίδια τιμή μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικού τύπου πυρκαγιές, ανάλογα με τις τοπικές πυρομετεωρολογικές συνθήκες και τη φυσιογνωμία της βλάστησης. Η ανάλυση υπογραμμίζει, τέλος, την ανάγκη συνεχούς επιτήρησης και προσαρμογής των μέτρων πρόληψης, καθώς και τη σημασία της ταχείας ερμηνείας των φαινομένων από εξειδικευμένες επιστημονικές ομάδες.
Η ανάρτηση του meteo για τις φωτιές
Η χθεσινή ημέρα (Τρίτη 2 Ιουλίου 2025) χαρακτηρίστηκε από την εκδήλωση δύο σημαντικών περιστατικών πυρκαγιών, με το καθένα να παρουσιάζει πολύ διαφορετική συμπεριφορά. Με αφορμή λοιπόν αυτές τα δύο περισταστιά πυρκαγιών, η πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών παρουσιάζει παρακάτω μια ανάλυση εστιάζοντας στα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους.
Στη Βουρβουρού (Σιθωνία, Χαλκιδική), η εκδήλωση της πυρκαγιάς έλαβε χώρα σε μια περιοχή με πλούσια και ιδιαίτερα ξερή βλάστηση. Η θερμότητα που παρήγαγε η φωτιά ήταν αρκετά έντονη ώστε να ξεπεράσει τη “δύναμη” των ασθενών ανέμων που έπνεαν, οδηγώντας στην ανάπτυξη μιας ρηχής και σχεδόν κατακόρυφης επαγωγικής στήλης (βλ. παρακάτω εικόνα, αριστερά). Οι πυρκαγιές που παρουσιάζουν αυτή την “εικόνα” χαρακτηρίζονται ως πυροεπαγωγικές. Η εξάπλωση τους καθορίζεται από τα ισχυρά ανοδικά ρεύματα που δημιουργεί η έντονη καύση της βλάστησης ή πιο απλά, από τον καιρό που οι ίδιες δημιουργούν. Το αποτέλεσμα είναι να παρουσιάζουν δυναμική και συχνά απρόβλεπτη συμπεριφορά, χαρακτηριζόμενη από αιφνίδιες αλλαγές στην κατεύθυνση της κίνησης τους και την ένταση τους.
Την ίδια στιγμή, στην Ιεράπετρα (Λασίθι, Κρήτη), οι συνθήκες ήταν τελείως διαφορετικές. Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε σε περιοχή με χαμηλή βλάστηση και ενώ έπνεαν θυελλώδεις βόρειοι άνεμοι. Η ένταση του ανέμου ήταν τέτοια που ξεπερνούσε τη “δύναμη” της θερμότητας που εκλυόταν από την καύση, με αποτέλεσμα η φωτιά να καθοδηγείται απόλυτα από τον άνεμο, με τον καπνό να εκτείνεται σχεδόν παράλληλα με το έδαφος (βλ. παρακάτω εικόνα, δεξιά). Οι πυρκαγιές που παρουσιάζουν αυτή την “εικόνα” χαρακτηρίζονται ως καθοδηγούμενες από τον άνεμο. Αν και η εξάπλωση τους είναι περισσότερο προβλέψιμη, μπορούν να κινούνται εξαιρετικά γρήγορα, καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις σε μικρούς χρόνους.
Οι δύο αυτές περιπτώσεις πυρκαγιών, οι οποίες εκδηλώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα, μας υπενθυμίζουν πως η συμπεριφορά μιας πυρκαγιάς εξαρτάται από τη σχέση μεταξύ δύο “δυνάμεων”: της “δύναμης” της φωτιάς (πόσο έντονη είναι η καύση) και της “δύναμης” του ανέμου.
🔥 Όταν η “δύναμη” της φωτιάς υπερισχύει, η πυρκαγιά δημιουργεί το δικό της καιρό (πυροεπαγωγικές πυρκαγιές).
💨 Αντίθετα, όταν η “δύναμη” του ανέμου υπερισχύει, η πυρκαγιά καθοδηγείται από τον άνεμο (καθοδηγούμενες από τον άνεμο πυρκαγιές).
Αυτό σημαίνει επίσης ότι ο “κίνδυνος πυρκαγιάς” δεν είναι ένας απλός αριθμός. Καθώς ο ίδιος αριθμός μπορεί να οδηγήσει σε πυροεπαγωγική πυρκαγιά στην μία περιοχή και σε καθοδηγούμενη από τον άνεμο πυρκαγιά σε μια άλλη περιοχή, είναι σημαντικό να λαμβάνονται πάντα υπόψη, σε πραγματικό χρόνο, οι ιδιαίτερες πυρομετεωρολογικές συνθήκες και οι συνθήκες της βλάστησης.