Το ποσό των 2,65 δισ € δόθηκε φέτος επιπλέον σε φοροαπαλλαγές, σε σύγκριση με το 2022 όπως δείχνουν τα στοιχεία της ανάλυσης του σχεδίου του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή. Οι 1.064 φοροαπαλλαγές του 2023 (17 περισσότερες από πέρυσι) κόστισαν στα δημόσια ταμεία περισσότερα από 15,55 δισ € από 12,9 δισ € το 2022. Κι όλα αυτά χωρίς να υπάρχει η δικαιολογία της διπλής κρίσης – υγειονομική και ενεργειακή – που είχε εκτοξεύσει τις φοροεξαιρέσεις από τα 8,9δισ€ του 2021.
Το υψηλότερο κόστος για το δημόσιο που φθάνει τα 5,5 δισ. ευρώ έχουν οι απαλλαγές στη φορολογία κεφαλαίου (φόρος μεταβίβασης, γονικές παροχές, δωρεές, κληρονομιές, ΕΝΦΙΑ) και ακολουθούν οι μειώσεις και οι απαλλαγές στη φορολογία κεφαλαίου με κόστος για τα κρατικά ταμεία 5,396 δισ. ευρώ.
Η αύξηση κατά 2,67 δισ. ευρώ που καταγράφεται φέτος στο «λογαριασμό» των φοροαπαλλαγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαιρέσεις των επιχειρήσεων από τον ειδικό φόρο ακινήτων (ΕΦΑ) λόγω αύξησης της αξίας των ακινήτων τους μετά την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών το 2022.
Ο ΕΦΑ επιβάλλεται με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων η οποία ανέβηκε με αποτέλεσμα το ποσό του φόρου που δεν κατέβαλαν 10.113 επιχειρήσεις να αυξηθεί κατά 1,6 δισ. ευρώ, στα 5,3 δισ. ευρώ φέτος από 3,7 δισ. ευρώ το 2022.
Τα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί κατά 6,6 δισ. ευρώ καθώς από 8,96 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2019 έφθασε σε 15,55 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2023.
Ειδικότερα και όπως προκύπτει από τον ειδικό τόμο των φοροαπαλλαγών:
- Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων (200 απαλλαγές και εκπτώσεις). Εκατομμύρια νοικοκυριά είχαν μειώσεις και εκπτώσεις φόρου από το φορολογητέο εισόδημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10 εκατ. περιπτώσεις με το κόστος για τον προϋπολογισμό να υπολογίζεται σε 5 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,8 δισ. Ευρώ αφορά στο αφορολόγητο όριο και στη μείωση του φόρου ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας (γονείς και παιδιά). Η φοροαπαλλαγή χρησιμοποιήθηκε σε 6,7 εκατ. περιπτώσεις. Σημειώνεται ότι για τον υπολογισμό του κόστους των μειώσεων του προκύπτοντα φόρου έγινε σύγκριση του φόρου που προέκυψε από την κανονική εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων με εκείνον που προκύπτει εάν απαλειφθούν οι εν λόγω μειώσεις κάθε μια ξεχωριστά και πραγματοποιηθούν ισάριθμες εκκαθαρίσεις. Η διαφορά φόρου που προκύπτει από τις δύο αυτές εκκαθαρίσεις καταγράφηκε ως κόστος ή απώλεια φορολογικών εσόδων για την αντίστοιχη φορολογικές δαπάνες.
- Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (200 απαλλαγές και εκπτώσεις). Απαλλαγές ύψους 1,3 ευρώ δισ. ευρώ είχαν 53.021 επιχειρήσεις.
- Φορολογία κεφαλαίου (129 εκπτώσεις και απαλλαγές): Συνολικά 5.082.163 φυσικά και νομικά πρόσωπα είχαν εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους 3,89 δις. ευρώ. Ειδικά στον ΕΝΦΙΑ οι απαλλαγές αφορούν περισσότερες από 5 εκατομμύρια. περιπτώσεις με το όφελος να είναι σχετικά μικρό και συγκεκριμένα 85 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι 8.499 απαλλαγές στον Ειδικό Φόρο Επί των ακινήτων (αφορά κυρίως επιχειρήσεις) είχε ω αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων κατά 3,7 δισ. Ευρώ.
- ΦΠΑ (75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές). Το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές ήταν 821,934 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 397 εκατ. ευρώ.
- Τέλη χαρτοσήμου (85 εκπτώσεις). Οι απαλλαγές ανήλθαν σε 73,7 εκατ. Ευρώ
- Φόρος ασφαλίστρων. Οι μειώσεις έφθασαν τα 421,9 εκατ. ευρώ.
- Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (44 φοροαπαλλαγές). Το ύψος των απαλλαγών ήταν 1,17 δισ. ευρώ με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 589,6 εκ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 580,4 εκατ. ευρώ.
- Τέλη ταξινόμησης οχημάτων (23 απαλλαγές). Οι εκπτώσεις διαμορφώθηκαν σε 121,69 εκατ. ευρώ.
- Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ. ευρώ.