Την 3η Δεκεμβρίου 2025, Εθνική και Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, εκπροσωπώντας πάνω από 600 σωματεία και συλλόγους, παρουσιάζει μια ιδιαίτερα ανησυχητική αποτύπωση της κατάστασης για περισσότερους από το 10% των πολιτών της χώρας.
Σύμφωνα με την ΕΣΑμεΑ, το 2025 είναι χειρότερο από το 2024, με σειρά δεικτών ευαλωτότητας να επιδεινώνονται και την ανάγκη για ένα σταθερό, συνεκτικό και διαχρονικό πλαίσιο στήριξης να χαρακτηρίζεται πλέον επιβεβλημένη.
Η Συνομοσπονδία παρουσιάζει τον «Δεκάλογο του Αποκλεισμού και της Ευαλωτότητας», καταγράφοντας:
- Φτώχεια
Σταθερή αύξηση του κινδύνου φτώχειας την περίοδο 2021–2024 (από 28,3% σε 33%). Ένα στα τέσσερα άτομα με αναπηρία ζει με μηνιαίο εισόδημα έως 600 ευρώ, εκτός επιδομάτων, ενώ η ακρίβεια επιδεινώνει δραματικά την κατάσταση.
- Ιδιωτικές δαπάνες υγείας – ανικανοποίητες ανάγκες
Υψηλές ιδιωτικές πληρωμές και σημαντικά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών υγείας, καθώς η πρόσβαση σε φροντίδα και η χρηματοδότηση δεν βελτιώνονται.
- Εργασιακή συμπερίληψη
Περιορισμένα αποτελέσματα από τα προγράμματα απασχόλησης· ο αποκλεισμός παραμένει έντονος. Το 82% των νέων 15–24 ετών και σχεδόν το μισό των ατόμων 25–34 δεν έχουν εργαστεί ποτέ.
- Κοινωνική προστασία
Ο «Προσωπικός Βοηθός» παραμένει πιλοτικός, ενώ η αποϊδρυματοποίηση προχωρά ελάχιστα. ΣΥΔ και ΚΔΑΠ ΑμεΑ λειτουργούν χωρίς σταθερή χρηματοδότηση και επαρκή έλεγχο.
- Ληξιπρόθεσμες οφειλές
Η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ: 44,5% των ατόμων με αναπηρία έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη, τετραπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
- Κόστος στέγασης
Το 33% ζει με υπερβολική στεγαστική επιβάρυνση, ποσοστό κορυφαίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ακρίβεια έχει ραγδαία επιδείνωση των δεικτών.
- Προσβασιμότητα
Παρά τις εξαγγελίες, οι παρεμβάσεις προχωρούν αργά. Δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, καθώς και συγκοινωνίες, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό μη προσβάσιμες.
- Ψυχολογική επιβάρυνση – κοινωνικός αποκλεισμός
Η οικονομική πίεση, η αβεβαιότητα για παροχές και τα εμπόδια στην καθημερινότητα αυξάνουν άγχος και απομόνωση. Μόνο το 8% θεωρεί ότι η κοινωνία αντιμετωπίζει ισότιμα την αναπηρία.
- Εκπαίδευση
Η σχολική χρονιά 2025 ξεκίνησε με σοβαρές ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, παράλληλη στήριξη, ΕΒΠ, σχολικούς νοσηλευτές και δρομολόγια μεταφοράς, οδηγώντας σε άνιση πρόσβαση και καθυστερήσεις στη φοίτηση.
- Πολιτικές – αργή υλοποίηση
Παρά την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 2024–2030, η πρόοδος παραμένει αργή, καθώς απαιτούνται σταθερή χρηματοδότηση, πλαίσιο εφαρμογής και χρονοδιαγράμματα.
Η ΕΣΑμεΑ σημειώνει ότι χωρίς άμεσα, συνδυαστικά και μακροπρόθεσμα μέτρα, ο κοινωνικός αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία το 2025 όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά εντείνεται.