Με το σταγονόμετρο, λειτουργώντας σαν προπομπός της κυβέρνησης, βλέπουν το φως της δημοσιότητας οι τελικές εισηγήσεις της Επιτροπής Παρακολούθησης του Νέου Ποινικού Κώδικα, με επικεφαλής τον καθηγητή Λάμπρο Μαργαρίτη και προαναγγέλλονται οι νέες αλλαγές. Μετά τις πρώτες πληροφορίες για την αύξηση του πραγματικού χρόνου έκτισης ποινής και τις τροποποιήσεις στα αδικήματα των εμπρησμών/εκρήξεων και στα σεξουαλικά εγκλήματα, από το Υπουργείο Δικαιοσύνης διέρρευσαν ακόμη δύο τροποποιήσεις.
Η πρώτη αφορά την κατάργηση της υποχρεωτικής φυλάκισης για ποινές μέχρι πέντε χρόνια για πλημμελήματα (η πραγματική έκτιση είναι το 1/10 της ποινής) και τη μετατροπή της σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Ασφαλώς και δεν θα υπάρξει κάποιος που να διαφωνήσει με την εφαρμογή του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας, που εισήχθη ως νόμος στη χώρα μας το 1991 και άρχισε να εφαρμόζεται από το 1997, ως εναλλακτική έκτιση των ποινών των πλημμελημάτων με παροχή υπηρεσίας ή εργασίας από τους κατάδικους στην κοινωνία («κοινότητα») ή και στο ίδιο το θύμα.
Ο νέος Ποινικός Κώδικας μάλιστα, με τον νόμο 4619/2019, αναβάθμιζε την κοινωφελή εργασία προβλέποντάς την ως κύρια ποινή για πλημμελήματα που τιμωρούνται με 3-5 έτη. Ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε ποτέ αφού ο ίδιος ο υπουργός Κώστας Τσιάρας την ανέστειλε.
Η δεύτερη αλλαγή αφορά την αναστολή ποινών. Με τον νέο Ποινικό Κώδικα του 2019 δινόταν αναστολή στην έκτιση ποινών έως τρία χρόνια, εκτός εάν το δικαστήριο, συνεκτιμώντας πληθώρα στοιχείων, έκρινε ότι η φυλάκιση ήταν απολύτως αναγκαία προκειμένου ο καταδικασθείς να αποτραπεί από την τέλεση νέων αδικημάτων. Και βέβαια ο νομοθέτης έχει προβλέψει άρση της αναστολής αν στο χρονικό διάστημα αυτής ο καταδικασθείς τελούσε νέα αξιόποινη πράξη.
Τώρα, η Επιτροπή εισηγείται να αφαιρεθεί από τους δικαστές η δυνατότητα να αποφασίζουν αν θα δοθεί ή όχι αναστολή θέτοντας ως προϋπόθεση χορήγησης αναστολής να μην υπάρχει στο ποινικό μητρώο του κατηγορούμενου καταδίκη σε ποινή μεγαλύτερη των τριών ετών.
Ουσιαστικά, με την απαγόρευση των αναστολών αφενός θα διαιωνίζεται ο ποινικός πληθυσμός και θα εντείνεται το φαινόμενο της περιστρεφόμενης πόρτας (θα βγαίνουν και θα ξαναμπαίνουν στη φυλακή) και αφετέρου απαξιώνονται οι δικαστές και περιορίζεται η κρίση τους, αφού δεν θα τους επιτρέπεται πια να συνεκτιμήσουν σειρά παραγόντων και να αποφασίσουν για την αναστολή.
Σε άρθρο του στην «Καθημερινή» με τίτλο «Τιμωρητικός ακτιβισμός» ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, Ηλίας Αναγνωστόπουλος, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για τη σύνταξη των Ποινικών Κωδίκων το 2019, σημειώνει: «Η σκλήρυνση των ποινών, που απαιτούν οι ακτιβιστές μας, δεν θα προσφέρει τίποτε ούτε στη γενική ούτε στην ειδική πρόληψη. Και το χειρότερο:
Θα ευνοήσει ευκαιριακές και ανέξοδες πολιτικές πρωτοβουλίες, με τις οποίες η κρατική εξουσία δρα σε συμβολικό και μόνον επίπεδο κατά του εγκλήματος, ενώ αφήνει άθικτες τις δομές που το προκαλούν. Αντί, δηλαδή, να ενισχυθούν η αστυνομική πρόληψη του εγκλήματος, οι μηχανισμοί κοινωνικού ελέγχου, η σωφρονιστική μέριμνα αλλά και, γενικότερα, τα κατάλληλα μέτρα κοινωνικής πολιτικής, επιλέγεται η φθηνή “λύση” των αυστηρών ποινών για να επιδειχθεί κρατική πυγμή και να κατευνασθεί –απατηλώς και προσκαίρως– το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών».