Πλήρης ημερών, αφού άφησε το στίγμα του στην πολιτειακή αλλά και δικαστική ζωή της χώρας, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης, «έφυγε» χθες, σε ηλικία 93 ετών. Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Λαϊκού Νοσοκομείου.
Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου, στις 12:00 το μεσημέρι στην Μητρόπολη Αθηνών.
Σύμφωνα με ανακοίνωση από το γραφείο του εκλιπόντος πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας, λόγω των υγειονομικών μέτρων, η ταφή του Χρήστου Α. Σαρτζετάκη θα τελεστεί σε στενό οικογενειακό κύκλο την ίδια μέρα στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Επισημαίνεται επίσης πως η οικογένεια εξέφρασε την επιθυμία τυχόν δωρεές να κατατεθούν στην Φλόγα: Σύλλογος Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια και στην Εστία Κέντρο Κοινωνικής Φροντίδας ατόμων με νοητική υστέρηση.
Με τιμές αρχηγού κράτους
Τριήμερο δημόσιο πένθος θα τηρηθεί για τον θάνατο του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, ο οποίος θα κηδευτεί με τιμές αρχηγού κράτους.
Με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Εσωτερικών Μάκη Βορίδη, Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα και Εθνικής ‘Αμυνας Νικόλαου Παναγιωτόπουλου, η κηδεία του Χρήστου Σαρτζετάκη θα τελεσθεί με δημόσια δαπάνη.
Επίσης, οι σημαίες των δημοσίων καταστημάτων όλης της χώρας κυματίζουν μεσίστιες από χθες έως και την ημέρα της κηδείας του.
Αποφασίστηκε να αποδοθούν κατά την κηδεία του οι τιμές που προσήκουν σε αρχηγό κράτους «ως ελάχιστο φόρο τιμής για τις εξαιρετικές υπηρεσίες που προσέφερε στον Λαό, στην Πατρίδα και στο Έθνος». Το δημόσιο πένθος από την ημέρα του θανάτου του και για τρεις ημέρες, καθώς και κατά την ημέρα της κηδείας του.
Ενός λεπτού σιγή
Ενός λεπτού σιγή στη μνήμα του εκλιπόντα πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, τήρησε η Βουλή των Ελλήνων.
Στην απώλεια του Χρήστου Σαρτζετάκη αναφέρθηκε, με την έναρξη της χθες συνεδρίασης της Ολομέλειας, ο προεδρεύων Θανάσης Μπούρας. «Εκφράζοντας, πιστεύω, τη συγκίνηση όλων μας, θα ήθελα εκ μέρους όλων των πτερύγων της Βουλής των Ελλήνων να καταγράψω το σεβασμό μας γι αυτόν Έλληνα ευπατρίδη που τίμησε το αξίωμα του Προέδρου με παρρησία και θάρρος. Αιωνία η μνήμη του, θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του», ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Βουλής, Θανάσης Μπούρας.
Η πορεία του
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανώτατος δικαστικός, διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας την περίοδο 1985-1990. Κέρδισε παγκόσμια καταξίωση όταν επιτέλεσε με παραδειγματική γενναιότητα το έργο του στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, άσκησε τα καθήκοντά του με εξαιρετική προσήλωση στο Σύνταγμα, ιδιαίτερα κατά την ταραχώδη περίοδο 1989-1990, όταν οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν έδωσαν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα κόμμα.
Γεννήθηκε στη Νεάπολη Θεσσαλονίκης το 1929. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός της Χωροφυλακής, καταγόμενος από τα Χανιά. Η μητέρα του, το γένος Γραμμενόπουλου, ήταν από το Σκλήθρο Φλώρινας, κόρη του Μακεδονομάχου Κοσμά Γραμμενόπουλου Ήταν πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εισήλθε στον δικαστικό κλάδο το 1955. Το 1961 ήταν ανακριτής στο Αγρίνιο, στην ανάκριση του παιδαγωγού Μιχάλη Παπαμαύρου.
Το 1956 υπηρέτησε ως Ειρηνοδίκης στην Κλεισούρα Καστοριάς. Το 1963 υπηρέτησε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, και έγινε γνωστός ως ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Διεξήγαγε την ανάκριση χωρίς να υποκύψει σε πολιτικές πιέσεις που δέχτηκε από την τότε πολιτική και δικαστική εξουσία. Η γενναία στάση του αποτυπώθηκε στην ταινία “Ζ” του Κώστα Γαβρά.
Με εκπαιδευτική άδεια έκανε στο Παρίσι κατά το διάστημα 1965-1967 μεταπτυχιακές σπουδές στο Εμπορικό Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο.
Το 1968, επί Χούντας, απολύθηκε από το δικαστικό σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και φυλακίστηκε, χωρίς δίκη. Απολύθηκε από τις φυλακές της Χούντας μετά από διεθνή κατακραυγή το 1971. Με την πτώση της δικτατορίας αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του τον Σεπτέμβριο του 1974 με τον βαθμό του Εφέτη.
Το 1976 συμμετείχε στη σύνθεση του Συμβουλίου Εφετών η οποία απέρριψε το αίτημα της Γερμανίας για την έκδοση του Ρολφ Πόλε, καταζητούμενου για τρομοκρατική δράση, με το σκεπτικό ότι τα εγκλήματά του είναι πολιτικά και ως εκ τούτου η έκδοσή του απαγορεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα. Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου άσκησε πειθαρχική δίωξη κατά των τριών πλειοψηφησάντων δικαστών (Κ. Αλεξόπουλος, Σ. Βάλλας, Χ. Σαρτζετάκης) γι’ αυτή την απόφαση, γεγονός που θεωρήθηκε ανεπίτρεπτη παρέμβαση στη δικαστική ανεξαρτησία.
Το 1981 προήχθη στον βαθμό του Προέδρου Εφετών και το 1982 στον βαθμό του Αρεοπαγίτη.
Κατά την προεδρική εκλογή του 1985 ο Χρήστος Σαρτζετάκης προτάθηκε από το ΠΑΣΟΚ και εξελέγη από αυτό και τα κόμματα της αριστεράς στις 29 Μαρτίου 1985 Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 5 Μαΐου 1990.
Η εκλογή του συνδέθηκε με δύο προβλήματα Συνταγματικού Δικαίου, τα «χρωματιστά ψηφοδέλτια» και την «ψήφο Αλευρά». Για την ψηφοφορία χρησιμοποιήθηκαν ψηφοδέλτια διαφορετικού χρώματος για κάθε υποψήφιο, κάτι που η τότε αξιωματική αντιπολίτευση (Νέα Δημοκρατία) κατήγγειλε ως απόπειρα ακύρωσης του μυστικού χαρακτήρα της ψηφοφορίας, επειδή, όπως υποστήριξε, το χρώμα του κάθε ψηφοδελτίου διακρινόταν από τον ημιδιαφανή φάκελο. Υποστηρίχθηκε επίσης ότι ο τότε Πρόεδρος της Βουλής Γιάννης Αλευράς δεν έπρεπε να λάβει μέρος στην ψηφοφορία ως εκτελών χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την πρόωρη παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Μετά το 1990 είχε αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια ζωή. Ήταν παντρεμένος με την Έφη Αργυρίου και έχουν μαζί μία κόρη.
Στις 21 Δεκεμβρίου 2018, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Το βραβείο απονεμήθηκε για τη δημοσίευση του έργου «Επιτελών το καθήκον μου»,κείμενο με τη μειοψηφική γνώμη που διατύπωσε το 1964 ως ανακριτής στην υπόθεση Λαμπράκη, το οποίο αξιολογήθηκε ως λαμπρό δείγμα ευσυνείδητης, εμβριθούς, εξονυχιστικής και θαρραλέας ανακριτικής στάσης.
Συλλυπητήρια από τον πολιτικό κόσμο
Η απώλεια του Χρήστου Σαρτζετάκη είναι ανυπολόγιστη, τονίζει ο πολιτικός κόσμος της χώρας. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου με δήλωσή της, εξέφρασε τα θερμά της συλλυπητήρια για την απώλεια του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, κάνοντας λόγο για «έναν ακέραιο λειτουργό της Δικαιοσύνης, που σε δύσκολες για τον τόπο και τη δημοκρατία ώρες χειρίσθηκε ως ανακριτής την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη με παραδειγματική ανεξαρτησία και δικαστικό ήθος, πληρώνοντας, για τη στάση του αυτή, βαρύ τίμημα στα χρόνια της χούντας».Αναφερόμενη στη θητεία του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, τόνισε ότι «τίμησε το αξίωμα με ευσυνειδησία, προσήλωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης στην άσκηση των καθηκόντων του».
«Με θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας και ακέραιου δικαστή Χρήστου Σαρτζετάκη. Στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ‘60, ως νεαρός τότε ανακριτής, ταυτίστηκε με την καταγγελία των εξωθεσμικών μηχανισμών στην υπόθεση Λαμπράκη. Αυτών, που, δυστυχώς, ήλθαν στο προσκήνιο με την επτάχρονη δικτατορία, οδηγώντας και στη δική του δίωξη», αναφέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συνεχίζει «Πολλά χρόνια μετά, το 1985, η ανάδειξή του στο ύπατο αξίωμα συνέβη σε συνθήκες πόλωσης και η παράταξή μας δεν τον στήριξε.
Συνεργάστηκε, ωστόσο μαζί του σεβόμενη τον συνταγματικό του ρόλο. Όπως και ο ίδιος άσκησε με τον δικό του τρόπο, αλλά πάντως με θεσμική αυστηρότητα, τα καθήκοντά του. Στο διάστημα 1989-90, μάλιστα, σε ένα περιβάλλον και πάλι υψηλής πολιτικής έντασης, οι χειρισμοί του για τον σχηματισμό κυβέρνησης υπήρξαν ανεπίληπτοι».
«Μια θητεία που άρχισε με αντιδικίες ολοκληρώθηκε, έτσι, σε κλίμα ομαλότητας. Και σε αυτό, η προσωπικότητα του Χρήστου Σαρτζετάκη είχε το δικό της μερίδιο. Στους οικείους του απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια», καταλήγει ο πρωθυπουργός. Μηνύματα έστειλαν, μεταξύ άλλων, οι πολιτικοί αρχηγοί, οι διετελέσαντες πρωθυπουργοί, Αντώνης Σαμαράς και Κώστας Σημίτης.Δηλώσεις έκαναν, ακόμα, ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης, κ. Γιάννης Κουράκης, ο δήμαρχος Πλατανιά, Ιωάννης Μαλανδράκης, ενώ μήνυμα προς την οικογένειά του έστειλε ο Επιτετραμμένος της Πρεσβείας του Κράτους της Παλαιστίνης, Κ. YussefDorkhom.
Συλλυπητήρια της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων για το θάνατο του Χρήστου Σαρτζετάκη
«Ο Χρήστος Σαρτζετάκης απέδειξε με το παράδειγμά του, ότι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, που είναι το ύψιστο καθήκον κάθε δικαστικού λειτουργού, κατακτιέται με κόπο και προσωπικές θυσίες και δικαιώνεται από την Ιστορία». Αυτό αναφέρει, μεταξύ άλλων, σε ανακοίνωση που εξέδωσε για το θάνατο του Χρήστου Σαρτζετάκη η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, εκφράζοντας τα θερμά της συλλυπητήρια στους οικείους του εκλιπόντος.