Ένα αυτοκίνητο που… πηγαίνει μόνο του δεν είναι εικόνα από το μέλλον, τα αυτόνομα αυτοκίνητα είναι εδώ, αν και η χρήση τους δεν είναι ακόμα διαδεδομένη. Θα μπορούσαν να λύσουν πολλά προβλήματα, να διευκολύνουν ΑμεΑ, ακόμα και μικρά παιδιά και να συντελέσουν στη μείωση ή και μηδενισμό των τροχαίων ατυχημάτων…
Πολύ καλό για να είναι αληθινό; Ίσως, αφού η χρήση τους φέρνει και μία σειρά από ηθικά διλλήματα, στα οποία πρέπει να δοθεί απάντηση.
Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που προκύπτουν μέχρι στιγμής από την έρευνα που διεξάγεται στο πλαίσιο εκπόνησης διπλωματικής εργασίας με τίτλο “Κοινωνική δικαιοσύνη και προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) στα αυτόνομα αυτοκίνητα: Βιοηθικές Διαστάσεις” στο Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΠΜΣ) «Βιοηθική» (Πανεπιστήμιο Κρήτης και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο) από τη μεταπτυχιακή φοιτήτρια Μαρία-Δέσποινα Ψαρομηλίγκου. Επιβλέπουσα είναι η αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, Δ/ντρια Εργαστηρίου Φύλου, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Βασιλική Πετούση και συνεπιβλέπουσα τη Μεταδιδακτορική Επισκέπτρια Ερευνήτρια του Κέντρου Μελετών και Ερευνών (Εργαστήριο Φύλου) του Πανεπιστημίου Κρήτης, Έλια Βαρδάκη.
Πρόσφατα, στο συνέδριο επ’ αρωγή παρουσιάστηκαν τα προκαταρκτικά ευρήματα της έρευνας.
Το δείγμα είναι 109 μέχρι στιγμής διαδικτυακά ερωτηματολόγια, τα οποία έχουν συμπληρωθεί κυρίως από άτομα με κινητική αναπηρία.
Όπως είπε στην «Π» η κ. Ψαρομηλίγκου, παρατηρήθηκε διαφοροποίηση στις απαντήσεις των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών σε δηλώσεις σχετικά με την ασφάλεια και τον διαμοιρασμό των προσωπικών δεδομένων και αυτή η διαφοροποίηση οφείλεται στη διαφορά της ηλικίας.
Όσον αφορά τις συνθήκες υπό τις οποίες θα αγόραζε ή θα χρησιμοποιούσε ένα άτομο με κινητική αναπηρία ένα αυτόνομο αυτοκίνητο παρατηρήθηκαν τρεις ομάδες συμπεριφορών. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε ότι η πλειοψηφία (69,7%) των ατόμων με κινητική αναπηρία θα αγόραζε ή θα χρησιμοποιούσε ένα αυτόνομο αυτοκίνητο υπό την προϋπόθεση της ασφάλειας, της αξιοπιστίας, χρησιμότητας, του οικονομικού παράγοντα. Σε πολύ μικρό ποσοστό (16,5%) τα άτομα με κινητική αναπηρία απάντησαν αρνητικά ότι δεν θα αγόραζαν ή θα χρησιμοποιούσαν ένα αυτόνομο αυτοκίνητο ούτε εάν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις της ασφάλειας, κλπ. Και τέλος, ένα μικρό ποσοστό (13,7%) απάντησε πως δεν γνωρίζει.
Ο σύνδεσμος για την ιστοσελίδα που παρέχονται όλες οι πληροφορίες της έρευνας είναι ο ακόλουθος: https://autovehbio.weebly.com/
Η έρευνα είναι ακόμη ανοιχτή και μπορεί να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο τόσο το ίδιο το άτομο με αναπηρία, εφόσον μπορεί καθώς και φροντιστής του ατόμου με αναπηρία.
Η δρ. Έλια Βαρδάκη αναφέρει πως τα αυτόνομα αυτοκίνητα υπάρχουν, σε περιορισμένο και ελεγχόμενο βαθμό μέχρι να λυθούν τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν και αφορούν στο ποιος έχει την ευθύνη για αυτά και, φυσικά, πόσο ασφαλή είναι. Όπως αναφέρει, τις επόμενες δεκαετίες θα τα δούμε σε ευρεία κυκλοφορία, σίγουρα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Η τεχνογνωσία υπάρχει, ήδη τα βλέπουμε, σε πόλεις όπως το Λονδίνο, στο Όσλο, το Ελσίνκι, σε πόλεις της Γερμανίας. Στην Καλιφόρνια, ένας αστυνομικός σταμάτησε ένα αυτόνομο αυτοκίνητο και δεν ήξερε πού να απευθυνθεί.
Δεν έχουν οδηγό, μέχρι στιγμής έχουν τιμόνι που σταδιακά, όμως, θα καταργηθεί, λειτουργούν με βάση ένα λογισμικό, σα ρομπότ. Μπορεί κανείς να καλεί ένα αυτόνομο ταξί μέσω τηλεφώνου και να ζητά να τον μεταφέρει κάπου και, φυσικά, υπάρχουν και ιδιωτικής χρήσης. Λειτουργούν με αισθητήρες, λέιζερ κίνησης για να έχουν εποπτεία του περιβάλλοντος, των άλλων αυτοκινήτων. Επειδή ακριβώς δε χρειάζονται οδηγό δεν εμποδίζεται η πρόσβαση σε ανθρώπους με αναπηρία, σε ηλικιωμένους ακόμα και μικρά παιδιά. Ο κόσμος, βέβαια, ακόμα είναι επιφυλακτικός, για παράδειγμα οι γονείς παιδιών κάτω των 16 ετών φοβούνται να τα αφήσουν μόνα τους.
«Το θέμα της ασφάλειας είναι πρωταρχικό. Υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στην τεχνολογία, όσο, όμως, κυκλοφορούν αυτό μειώνεται», εξηγεί η δρ. Έλια Βαρδάκη. Υπάρχουν ορισμένοι προβληματισμοί, κυρίως ως προς την ασφάλεια, αν είναι σε θέση να αντιδράσουν εγκαίρως και σωστά σε κρίσιμες και απρόβλεπτες καταστάσεις. Υπήρξε και ένας θάνατος ποδηλάτης στην Αμερική σε σύγκρουση με αυτόνομο αυτοκίνητο που ανησύχησε τους ειδικούς. Το θέμα της ευθύνης παραμένει θολό ενώ γίνονται προσπάθειες αλλαγής και προσαρμογής του ΚΟΚ.