Το μέλλον επιτάσσει το ελαιόλαδο να έχει τη δική του ταυτότητα για να γνωρίζει ο καταναλωτής τι αγοράζει και να μπορέσει ο παραγωγός να προωθήσει το προϊόν του, όπως του αξίζει.
«Οι δρόμοι της Ελιάς» αποτελούν μία καινοτόμο δράση του Υπουργείου Παιδείας, την οποία στηρίζουν πλήθος φορέων και εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων προκειμένου να προστατευτεί το εθνικό μας προϊόν.
Στη συνάντηση που έγινε την περασμένη Παρασκευή 13 Απριλίου στην Αθήνα συμμετείχε, μεταξύ άλλων, ο κοσμήτορας της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας & Τεχνολογίας Τροφίμων του ΤΕΙ Κρήτης, κ. Φίλιππος Βερβερίδης, ο οποίος εξηγεί στην «Π» τους στόχους της δράσης.
«Οι δρόμοι της Ελιάς»
Η δράση αφορά στην ανάπτυξη και βελτιστοποίηση των προϊόντων ελιάς και ελαιόλαδου και των μεθόδων παραγωγής τους. Στόχος είναι η ανάδειξη των μοναδικών και υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών ποικιλιών και του ελαιόλαδου, διαμορφώνοντας έτσι ένα στρατηγικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας και για την ενίσχυση της εξωστρέφειας τους ως «εθνικά προϊόντα».
Συγκεκριμένα, το εθνικό δίκτυο «Οι δρόμοι της Ελιάς», χρησιμοποιώντας γονιδιωματικές και προηγμένες διαγνωστικές τεχνολογίες, σκοπό έχει την ιχνηλάτηση, ανάδειξη, ταυτοποίηση, πιστοποίηση των ποικιλιών της ελιάς και τη βελτίωση των διαδικασιών παραγωγής βρώσιμης ελιάς και ελαιολάδου. Το δίκτυο αρχικά θα εστιάσει στη γονιδιωματική ανάλυση, η οποία με τη χρήση της βιοπληροφορικής θα καταστήσει εφικτό τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση του γενετικού υλικού της ελληνικής ελιάς.
Απώτερος στόχος της δράσης είναι η διάσωση και διατήρηση σημαντικών κλώνων, η γενετική τους βελτίωση μέσα από τη μελέτη ανθεκτικών κλώνων σε ασθένειες, ξηρασία και κλιματική αλλαγή.
Σε επόμενο στάδιο θα γίνει η περιγραφή και η κατοχύρωση ταυτοποιημένου γενετικού υλικού και ελληνικών ποικιλιών στον επίσημο ευρωπαϊκό κατάλογο.
Με γνώμονα τη συνεργασία όλων των ερευνητικών φορέων και την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και των υποδομών, στο εθνικό δίκτυο συμμετέχουν ερευνητικοί φορείς από όλη την Ελλάδα, όπως το ΕΚΠΑ, το ΑΠΘ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, τα Πανεπιστήμια Πατρών και Θεσσαλίας, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το ΤΕΙ Κρήτης και το ΕΛΓΟ Δήμητρα. Επιστημονικός συντονιστής της δράσης θα είναι ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ Αθανάσιος Μολασιώτης.
Τα υποέργα της δράσης θα ασχοληθούν με τη γενετική της ελιάς (συντονιστής το ΕΛΓΟ Δήμητρα – Δρ. Ιωάννης Γανόπουλος), τα προϊόντα της ελιάς (συντονιστής ο ΕΦΕΤ – Δρ. Φραγκίσκος Γαΐτης) και τη φυτοπροστασία (συντονιστής το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας – Δρ. Ιωάννης Βόντας).
Για την πρωτοβουλία, που γίνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, κ. Κώστας Φωτάκης, σχολιάζει πως «εστιάζει στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών στην Αγροδιατροφή με έμφαση την ελιά και τα προϊόντα της προκειμένου να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές και να τους προσδώσουν σημαντική προστιθέμενη αξία».
Σημειώνεται πως μία πρώτη συνάντηση των συνεργαζόμενων φορέων είχε γίνει τον περασμένο Δεκέμβριο ενώ, πλέον, στο δίκτυο συμμετέχουν περισσότεροι επιστήμονες από διαφορετικούς χώρους.
Τέλος στην αυθαιρεσία
Ο στόχος του δικτύου είναι, τελικά, η ανάπτυξη της υπαίθρου, η στήριξη των παραγωγών, η προστασία του καταναλωτή αλλά και του εθνικού μας προϊόντος.
Ο κ. Βερβερίδης εξηγεί ότι αυτή τη στιγμή δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κατά πόσο η ποικιλία που αναφέρει κανείς είναι και η σωστή, αφού ο καθένας μπορεί να χαρακτηρίζει όπως θέλει το προϊόν που προσφέρει το χωράφι του.
Μελλοντικά, δηλαδή, θα υπάρχει ένας φορέας που θα πιστοποιεί τι ελαιόλαδο κυκλοφορεί, αφού θα μπορεί να το συγκρίνει με τις ποικιλίες που θα υπάρχουν στο αγρόκτημα του ΕΛΓΟ Δήμητρα.
Με αυτό τον τρόπο, δεν θα γίνει εισαγωγή υλικού από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα να προστατεύεται ο εθνικός μας πλούτος.
«Ο στόχος δεν είναι μόνο η γενετική ταυτοποίηση των ποικιλιών αλλά και η προσπάθεια να βελτιωθεί η ποιότητα του φερόμενου ως έξτρα παρθένου ελαιόλαδου από όποια ποικιλία και αν προέρχεται», εξηγεί ο καθηγητής.
Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη φυτοπροστασία κα την καταπολέμηση σημαντικών εχθρών της ελιάς, όπως του δάκου αλλά και του xylella, με την εισαγωγή της καινοτομίας από τον χώρο της επιστήμης στην παραγωγή.
Αραιά ελαιόδεντρα
Μία σημαντική παράμετρος που αγγίζει ιδιαίτερα την Κρήτη αφορά στα αρχαία ελαιόδεντρα.
Πέρα από το αγρονομικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, προσελκύουν επισκέπτες από διάφορα μέρη του κόσμου. Οι επιστήμονες, αν υπάρξει η οικονομική δυνατότητα, θα εξετάσουν σε ποιες ποικιλίες ανήκουν, αν οι ποικιλίες τους έχουν τροποποιηθεί στο πέρασμα του χρόνου ή αν παραμένουν ίδιες με εκείνες που καλλιεργούνται σήμερα.