Στα λιόφυτα χτυπά η «καρδιά» του πρωτογενούς τομέα, αφού -με απόφαση της Περιφέρειας Κρήτης- από χθες, ολόκληρος ο νομός Ηρακλείου βρίσκεται επίσημα σε περίοδο ελαιοσυγκομιδής. Ωστόσο, η φετινή διαδικασία εξελίσσεται υπό το βάρος της μειωμένης παραγωγής, του μισοτελειωμένου προγράμματος δακοκτονίας και της έλλειψης εργατικών χεριών, δημιουργώντας ένα κλίμα πίεσης και αγωνίας για την έκβαση της χρονιάς.
Η εικόνα στους ελαιώνες του νομού αποκαλύπτει μια παραγωγική περίοδο με μεγάλες απώλειες. Η μόνη περιοχή του νομού, που φαίνεται να «σώζει» κάπως την παρτίδα, είναι η περιοχή της Μεσσαράς, που -αν και με σημαντικές απώλειες- έχει κάποιες ποσότητες να μαζέψει.
Στα κεντρικά, βόρεια αλλά και στην περιοχή της Βιάννου, οι παραγωγοί μιλούν για καταστροφή. Συνολικά, φέτος η πρόβλεψη για μείωση της παραγωγής κυμαίνεται από 40% ως 60% στον νομό Ηρακλείου. Το πρώτο ή το δεύτερο ποσοστό δεν αφορούν μονάχα στους αισιόδοξους ή στους απαισιόδοξους, αλλά και στον τόπο από τον οποίο βασίζονται οι προβλέψεις.
Σε γενικότερο πλαίσιο, πάντως, η παραγωγή εμφανίζεται αισθητά περιορισμένη σε σχέση με άλλες χρονιές, αποτέλεσμα τόσο των φυσικών συνθηκών, όσο και της ανεπαρκούς προστασίας των ελαιώνων. Παρά τα προβλήματα, η παραγωγική δραστηριότητα έχει ήδη πάρει μπροστά.
Το σύνολο των ελαιουργείων στον νομό Ηρακλείου έχει ανοίξει, και η διαδικασία της έκθλιψης έχει ξεκινήσει πρώτα από τα ορεινά χωριά, ακολουθώντας σταδιακά τη διαδρομή προς τις πεδινές περιοχές. Η κίνηση στα ελαιουργεία είναι αυξημένη, με τους παραγωγούς να προσπαθούν να προλάβουν τον χρόνο και τις συνέπειες της παρατεταμένης έκθεσης του καρπού.
Πληροφορίες από την Μεσσαρά αναφέρουν ότι στα πρώτα αλέσματα υπήρξε απογοήτευση, καθώς το λάδι «πήγαινε» 7 προς 1 (7 κιλά ελιές παρήγαγαν ένα κιλό λάδι), για να βελτιωθεί στην πορεία 5 προς 1.
Όσον αφορά στο πρόγραμμα δακοκτονίας, που υπό κανονικές συνθήκες θα ολοκλήρωνε τον κύκλο του πριν την έναρξη της συγκομιδής, σταμάτησε απότομα στα μισά, εξαιτίας της μη έγκαιρης έγκρισης της προμήθειας φαρμάκων από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Έτσι, εκτεταμένες περιοχές της Π.Ε. Ηρακλείου έμειναν χωρίς την απαιτούμενη κάλυψη το κρίσιμο διάστημα, επιτρέποντας στον δάκο να επηρεάσει σημαντικό μέρος της παραγωγής.
Αποτέλεσμα είναι ότι η φετινή συγκομιδή γίνεται σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ποιοτική υποβάθμιση του καρπού και μειωμένες αποδόσεις. Τα πρώτα δείγματα που φτάνουν στα ελαιουργεία επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες των υπηρεσιών: η κατάσταση του καρπού φέρει εμφανή σημάδια από τη δακοπροσβολή, κάτι που επηρεάζει τόσο την ποσότητα όσο και τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου ελαιολάδου.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, την επίσπευση της ελαιοσυλλογής συστήνει η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου.
Με δεδομένη την παραπάνω εικόνα, οι γεωπόνοι της υπηρεσίας συστήνουν την επίσπευση της συγκομιδής μετά το πέρας της δακοκτονίας σε όλη την επικράτεια του νομού, συμψηφίζοντας τις τοπικές καλλιεργητικές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες με τα προσδοκώμενα οφέλη.
Η Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Π.Ε. Ηρακλείου έχει ήδη απευθύνει σαφή σύσταση για επίσπευση της συγκομιδής. Συμβουλεύει τους παραγωγούς να μπουν άμεσα στα χωράφια, λαμβάνοντας υπόψη το αναγκαίο χρονικό όριο ασφαλείας από τον τελευταίο ψεκασμό, ώστε να αποφευχθεί η παρουσία υπολειμμάτων στο λάδι.
Παράλληλα, σε όσες περιοχές η συγκομιδή θα γίνει πιο αργά, οι παραγωγοί καλούνται να βρίσκονται σε συνεχή επαγρύπνηση και να εφαρμόζουν, εφόσον απαιτείται, τις επιτρεπόμενες φυτοπροστατευτικές ενέργειες σε συνεργασία με τους γεωπονικούς συμβούλους τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους παραγωγούς Π.Ο.Π., καθώς οι ψεκασμοί κάλυψης απαγορεύονται ρητά.
Το χρονικό διάστημα πάντως στον νομό Ηρακλείου πέρασε και έτσι δόθηκε το «πράσινο φως» για λιομάζωμα σε όλο τον νομό.
Επιπλέον, παρά την πρόωρη διακοπή της δακοκτονίας, οι παραγωγοί θα καταβάλουν κανονικά την εισφορά δακοκτονίας για τη νέα περίοδο, γεγονός που προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια, καθώς θεωρούν ότι το πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε, όπως θα όφειλε. Ήδη έχουν καταγραφεί αιτήματα απαλλαγής, ενώ η Περιφέρεια έχει μεταφέρει επίσημα τη θέση της προς τα αρμόδια Υπουργεία.
Σε αυτό το ήδη επιβαρυμένο πλαίσιο προστίθεται και το πρόβλημα της ανεπάρκειας εργατικών χεριών. Πολλοί παραγωγοί δυσκολεύονται να στελεχώσουν τα συνεργεία τους, γεγονός που καθυστερεί τις εργασίες.
Πάντως, οι εργάτες που υπάρχουν ζητούν μεροκάματα που ξεκινούν από τα 60 ευρώ, ποσό που οι αγρότες επισημαίνουν πως δυσκολεύονται να πληρώσουν, εξαιτίας και της μειωμένης παραγωγής, αλλά και των χαμηλών τιμών του λαδιού.