Πολύ θετικότερο απ’ ό,τι αρχικά αναμενόταν ήταν το αποτέλεσμα της επίσκεψης Ερντογάν στην Ελλάδα, με την αποτίμηση της επίσκεψης – αστραπής να ικανοποιεί το Μέγαρο Μαξίμου.
Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα θερμό στο πλαίσιο του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, κάνοντας τα διεθνή ΜΜΕ να μιλούν για «νέα σελίδα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ και τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης είδαν με θετικό μάτι το ταξίδι του Ερντογάν στην Αθήνα. Το Cnn Turk χαρακτηρίζει την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου «ιστορική», ενώ η Yeni Safak αναφέρει ότι η Τουρκία θέλει φίλους αλλά περιμένει και αντααπόκριση.
Στη διάρκεια της επίσκεψης, οι κύριοι Μητσοτάκης και Ερντογάν συνυπέγραψαν τη Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας Ελλάδας-Τουρκίας. Μια Διακήρυξη που σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές είναι ιδιαίτερα σημαντικό κείμενο, καθώς είναι η πρώτη φορά που Ελλάδα και Τουρκία – με τις υπογραφές του πρωθυπουργού της Ελλάδας και του προέδρου της Τουρκίας-δεσμεύονται για σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας και σε «ήρεμα νερά».
Επιπλέον, η Διακήρυξη καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του ελληνοτουρκικού διαλόγου και των επαφών στη βάση των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο: Πολιτικός διάλογος (για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, στον οποίο εντάσσονται οι διερευνητικές επαφές), θετική ατζέντα (η οποία διαρκώς θα εμπλουτίζεται), Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (στα οποία συμπεριλαμβάνονται και μέτρα για τη μείωση «αδικαιολόγητων πηγών έντασης καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές»).
Είναι μια δήλωση προθέσεων στην οποία και η Τουρκία δεσμεύεται για τους στόχους του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και της φιλικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών.
Υπάρχει σαφής αναφορά στη δέσμευση αποφυγής δηλώσεων και ενεργειών που υπονομεύουν το πνεύμα και το γράμμα της Διακήρυξης ή θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Η γειτονική χώρα δεσμεύεται στην επίλυση όποιας διαφωνίας προκύψει με την Ελλάδα με φιλικό τρόπο είτε με απευθείας διαβουλεύσεις με τη χώρα μας, είτε με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Η Διακήρυξη των Αθηνών δεν αναιρεί τις νομικές θέσεις των δύο χωρών.
Ο Τούρκος πρόεδρος πέρασε το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου στις 12:15, όπου τον υποδέχθηκε ο πρωθυπουργός, ενώ λίγο νωρίτερα ο Ταγίπ Ερντογάν είχε συναντηθεί στο Προεδρικό Μέγαρο με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκαν για περισσότερο από μιάμιση ώρα στο Μέγαρο Μαξίμου. Στις κοινές τους δηλώσεις έδωσαν το στίγμα για τη νέα εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για «ξεχωριστή ημέρα, καθώς ύστερα από επτά χρόνια συνέρχεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας, κάτι που σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις». Τόνισε δε πως, παρά τις επικίνδυνες διακυμάνσεις στις διμερείς σχέσεις, τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι.
«Ελλάδα και Τουρκία, Τουρκία και Ελλάδα, οφείλουν να ζουν ειρηνικά. Να διατυπώνουν τις διαφορές τους, που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Κι αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις», τόνισε. Διεμήνυσε ότι θα επισκεφθεί την ερχόμενη άνοιξη την Άγκυρα, ενώ επεσήμανε πως «η γεωγραφία και η Ιστορία μάς έταξαν να ζούμε στην ίδια γειτονιά».
Παραδέχθηκε ότι υπάρχουν φωνές, «είμαι σίγουρος και στην Ελλάδα και στην Τουρκία» που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση. «Όμως αισθάνομαι χρέος, ιστορικό χρέος, να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία να φέρουμε τα δύο κράτη δίπλα δίπλα, όπως άλλωστε είναι και τα σύνορά μας. Μέχρι τώρα πετύχαμε οι σχέσεις μας να επανέλθουν σε ήρεμα νερά. Σήμερα, στο όνομα των επόμενων γενεών, οφείλουμε και οι δύο να χτίσουμε ένα αύριο όπου σε αυτά τα ήρεμα νερά θα φυσήξει κι ένας ούριος άνεμος, ένα αύριο ειρήνης, προόδου και συνεργασίας.
Δείχνοντας ευθύνη και ρεαλισμό, θέλω σήμερα να κοιτάξω στο μέλλον» κατέληξε για να συμπληρώσει ότι «η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που, σύμφωνα με την Ελλάδα, συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αρθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας».
Ο κ. Μητσοτάκης δεν έκρυψε ότι διαφωνούν με τον Ερντογάν στο Κυπριακό. «Για μας, το λέω καθαρά, δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από κει που διακόπηκε το 2017.
Μόνο μέσα απ’ αυτόν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός. Ταυτόχρονα υπενθύμισε ότι ανάλογο Σύμφωνο Φιλίας και Ουδετερότητας είχε υπογραφεί στην Άγκυρα από τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Ισμέτ Ινονού τον Οκτώβριο του 1930 και πως 100 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, σήμερα συνάπτεται Διακήρυξη Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας, μια διακήρυξη που είχε οραματιστεί ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Επιπλέον, ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν άφησε αναπάντητη την αναφορά Ερντογάν στα περί «τουρκικής μειονότητας» στην Ελλάδα σημειώνοντας πως ο προσδιορισμός της ιδιότητας (μουσουλμανική μειονότητα) καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάννης.