Σήμερα, 8 Νοεμβρίου, καθώς γνωρίζετε, φίλοι αναγνώστες, γιορτάζουν οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ και μαζί τους όλοι οι πιστοί χριστιανοί.
Και λέμε μαζί τους, γιατί τόσο από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Κεφ. ΙΗ, στχ. 10) όσο και τις πράξεις των Αποστόλων (Κ. ΙΒ, 15) μαθαίνουμε πως ο κάθε πιστός έχει τον προστάτη του Άγγελο.
Σήμερα γιορτάζουν και οι εναέριες στρατιωτικές μας δυνάμεις, των οποίων είναι προστάτες. Χρόνια πολλά και σ’ αυτές.
Οι άγγελοι είναι δημιουργήματα του Θεού, κατώτερά του φυσικά, μα ανώτερα των ανθρώπων. Είναι πνεύματα καθαρά, πλάσματα ασώματα, νοερά, άυλα, όπως και ο Θεός (Εγκυκλ. Ελευθερουδάκη, εκδ. Ε’, τόμος Α’ σε 100). Η Παλαιά Διαθήκη μάς πληροφορεί πως οι άγγελοι είναι πλήθη συντεταγμένα και αναρίθμητα. Το ίδιο μας λέει και ο Ευαγγελιστής Λουκάς (Κ.Β., 13) αλλά και ο ίδιος ο Χριστός στο κατά Ματθαίον (Κ. ΚΣΤ, 53). Κι ενώ τα πλήθη των αγγέλων είναι αναρίθμητα, η Αγία Γραφή κατονομάζει μόνο τρεις αρχαγγέλους, τους Μιχαήλ, Γαβριήλ και Ραφαήλ. Να πούμε εδώ πως και ο Εωσφόρος, δηλαδή ο Σατανάς, ο Διάβολος ήταν Αρχάγγελος, μα εξαιτίας του φοβερού εγωισμού του ο Θεός τον τιμώρησε: εξέπεσε του αρχαγγελικού του αξιώματος και καταραμένος, μαζί με το τάγμα του, έπεσε από τον ουρανό στη γη σαν αστραπή.
Τα πλήθη των αγγέλων είναι οργανωμένα σε εννιά τάγματα. Αυτά είναι: χερουβίμ, σαραφείμ, θρόνοι, κυριότητες, εξουσίες, Αρχές, Δυνάμεις, αρχαγγέλοι και Άγγελοι.
Κύρια αποστολή των αγγέλων, που βέβαια δε δεσμεύονται από σαρκικές ανάγκες και δεσμούς όπως οι άνθρωποι είναι να υμνούν και να δοξολογούν το Θεό στον Ουρανό (Ματθ. Κ. ΚΒ, 30). Ο δε θείος υμνωδός Δαμασκηνός, απευθυνόμενος στο Χριστό, ψάλλει, σ’ ένα του τροπάριο: Οι νοερές τάξεις των ασωμάτων, προάναρχε Υιέ του Θεού, σε υμνούν και σε δοξολογούν ακατάπαυστα, ως Ποιητή και Κτίστη του σύμπαντος (Κανόνας εορτής, ωδή στ, τροπ. 4).
Άλλα καθήκοντα των αγγέλων είναι να διαβιβάζουν στους ανθρώπους θείες διαταγές και οδηγίες (Ματθ. Κ. Α., 20 και Κ.Β., 13,19) να βοηθούν όσους αναλαμβάνουν την εκτέλεση θεάρεστης αποστολής και να ενθαρρύνουν ή και να συνδράμουν πρόσωπα του θείου ελέους. Θα συνοδεύουν δε τον Ιησού στην ένδοξη δευτέρα του παρουσία, που την προλέγουν στους μαθητές κατά την Ανάληψη του Κυρίου, αλλά την ημέρα της παρουσίας του αυτής δεν τη γνωρίζουν (πραξ. Κ.Α., 11 και Ματθ. Κ. ΚΔ, 36 και Κ.ΚΕ, 31).
Ο Απόστολος Παύλος μας πληροφορεί ότι οι άγγελοι είναι λειτουργικά πνεύματα διακονίας και τέλος, από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη μαθαίνουμε ακόμη ότι σε εξαιρετικά γεγονότα και περιστάσεις, εμφανίζονται οι Άγγελοι για να υμνήσουν το Θεό και να πληροφορήσουν σχετικά τους ανθρώπους, οπως λ.χ. στη φιλοξενία και τη θυσία του Αβραάμ, τη γέννηση του Ιησού Χριστού κ.λπ.
Ας έρθουμε στους Αρχαγγέλους.
Στο κοντάκιο της εορτής τους, ονομάζονται Αρχιστράτηγοι του Θεού, λειτουργοί της θείας δόξας, οδηγοί των ανθρώπων και αρχηγοί των Ασωμάτων. Σε τροπάριο της α’ ωδής του κανόνα τους, ο υμνωδός Δαμασκηνός αποκαλεί τον μεν Γαβριήλ μυσταγωγό της του Θεού θείας σάρκωσης, τον δε Μιχαήλ πρωτοστάτη των άυλων ταγμάτων.
Ο ίδιος, ο θείος Δαμασκηνός, σε τροπάριο της γ’ ωδής ονομάζει τον Μιχαήλ Πρώτιστον (πρώτο, αρχηγό) των Αγγέλων, δεύτερο φως μετά την Αγία Τριάδα και άρχοντα, τον δε Γαβριήλ κήρυκα της ενανθρώπισης του Σωτήρα.
Ο Μιχαήλ, καθώς ξέρουμε, είναι ο πιο γνωστός αρχάγγελος. Αυτό μαρτυρεί και το πλήθος του βαπτιστικού ονόματος “Μιχάλης”. Ο υμνωδός Αρσένιος, τον ονομάζει Ταξιάρχη των Θείων Δυνάμεων και πρωτοστάτη των Θείων Ταγμάτων. Αλλού τον αποκαλούν Μέγα και Έξαρχο των Ασωμάτων και στους αίνους της εορτής αρχάγγελο και θείο νου. Ας μας μείνει στο μυαλό ότι ο Μιχαήλ είναι ο πρώτος, ο αρχηγός των αγγέλων.
Ο δεύτερος αρχάγγελος, ο Γαβριήλ είναι αυτός που έστειλε ο Θεός στο γέροντα πια Ζαχαρία, για να τον πληροφορήσει πως θα γίνει ο πατέρας του Αη-Γιάννη του Προδρόμου και ακόμη ο ίδιος ο αρχάγγελος ευαγγελίστηκε στην Παναγία μας ότι θα φέρει στον κόσμο τον Λυτρωτή και Σωτήρα Χριστό (Λουκάς Κ. Α., 10-20 και Α, 26-37).
Τέλος, ο Δαμασκηνός αποκαλεί σε τροπάριο τον μεν Μιχαήλ άρχοντα των αγγέλων, τον δε Γαβριήλ στρατηγό των Ασωμάτων, υμνεί τους συνεορτάζοντες αρχαγγέλους, υμνεί και τη γιορτή τους, γιατί, καθώς λέει, είναι κοινή και λαμπρότατη.
Θα σταματήσουμε εδώ, φίλοι αναγνώστες, αφού ευχηθούμε χρόνια πολλά σ’ όλους τους εορτάζοντες και παρακαλέσουμε τους δύο αρχαγγέλους και τα πλήθη των αγγέλων τους να είναι για μας οδηγοί και προστάτες.
*Ο Μανώλης Ροδιτάκης είναι π. εκπαιδευτικός, επιθεωρητής Δ.Ε. και ειδικός πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών