Της Ειρήνης Γιατράκη*
Η Παναγία, η μητέρα όλων των Χριστιανών, το άσβεστο λυχνάρι της ελπίδας και των ανθρώπινων προσδοκιών, είναι η Προστάτιδα όλων μας!
Άνθος Αμάραντο που μοσχοβολά η Πλάση, γίνεται βάλσαμο ψυχής για τον κάθε πονεμένο, κατατρεγμένο, άρρωστο και πικραμένο.
Είναι η Μάνα που βρίσκεται πάντα δίπλα μας όποτε την χρειαστούμε.
Είναι ο φύλακας άγγελος της ζωής μας!
Ο λαός της έχει δώσει πολλές ονομασίες όπως: Παναγία η Ελεούσα, Παναγία η Οδηγήτρια, Ρόδο το Αμάραντο, Παναγία η βρεφοκρατούσα, Κυρία των Αγγέλων, Παναγία του Πάθους Παναγία η Αμόλυντος, Παναγία η Γλυκοφιλούσα, Ζωοδόχος Πηγή, Παναγία η Γαλακτοτροφούσα, Παναγία η Παρηγορήτρια, Ανέσπερο Φώς της Δικαιοσύνης και τόσες άλλες.
Κάθε μέρος Ελληνικό, έχει τις εκκλησιές του αφιερωμένες στη Χάρη της.
Λατρεύεται με αγάπη απ΄τους πιστούς, υμνείται και δοξάζεται ως Θεού Μήτηρ, Καθοδηγήτρια της Ζωής!
Η μορφή της στη Βυζαντινή Αγιογράφηση , προσδίδει μια γλυκύτητα άλλοτε τρυφερής μητέρας και άλλοτε καθιστή σε θρόνο.
Η πραγματική της μορφή μας είναι όμως άγνωστη. Οι μαρτυρίες των Πρωτοχριστιανικών χρόνων, καθορίζουν τη σεμνή και σοβαρή της παρουσία, όπως αρμόζει σε μια Θεομήτωρ.
Πολλοί ήσαν εκείνοι οι αγιογράφοι που ξεκίνησαν να εικονογραφούν τη Θεϊκή Μορφή της επάνω σε ξύλο κέδρου, πρώτα με την εγκαυστική μέθοδο και μετά με την τεχνική της αυγοτέμπερας.
Η Βυζαντινή αγιογραφία είναι η φυσική εξέλιξη των πορτρέτων φαγιούμ κατά τον 1ο – τον 3ο αιώνα της ύστερης Ελληνιστικής Παράδοσης όπου η πρόσμιξη των υλικών γινόταν με πυρακτωμένο σίδερο και μελισσοκέρι [εγκαυστική μέθοδος].
Αργότερα προστέθηκε η αυγοτέμπερα.
Την περίοδο της εικονομαχίας ως γνωστό, σταμάτησε η πορεία της Βυζαντινής Ζωγραφικής και αποκαταστάθηκε στη Σύνοδο του 843 επί βασιλείας της Αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Τη δε περίοδο των Μακεδόνων και των Κομνηνών, αναγεννάται πλήρως.
Εικόνες Αγίων επανέρχονται στο φώς της Χριστιανοσύνης με πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή του Χριστού και της Παναγίας.
Γεμίζουν οι εκκλησιές, τα μοναστήρια, τα προσκυνητάρια και η Πίστη θεριεύει ακόμη περισσότερο.
Η Αγία μορφή, εμβαθύνει τη σκέψη και καταπραϋνει κάθε τι που ταλαιπωρεί σώμα και ψυχή.
Η πίστη είναι εκείνη η οποία μέσω της εικόνας φέρει την ίαση ψυχική και σωματική, αρκεί να σε προσεγγίσει και σε αυτό συμβάλλει το ευλογημένο χέρι του καλού αγιογράφου.
Θεοφάνης ο Κρής, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Μιχαήλ Δαμασκηνός, Φώτης Κόντογλου, Π. Μόσχος, Θεοφάνης Στρελίντζας, Ανδρέας Ρίτζο και τόσοι άλλοι αγιογράφοι , φιλοτέχνησαν υπέροχες αγιογραφίες και τοιχογραφίες ,που χαίρουν άκρας εκτίμησης και αποδοχής.
Οι μορφές προσδίδουν ταπεινότητα, σεβασμό, σοβαρότητα, δεν είναι μορφές εξανθρωπισμένες όπως της Αναγέννησης.
Δεν υπάρχει σκιά ούτε προοπτική. Οι σαρκασμοί και γενικά οι γλυκασμοί των εικόνων, δημιουργούν μια ευλαβική προσέγγιση πιστού με τα Θεία.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου καθιερώθηκε να εορτάζεται, από τα τέλη του 6ου αιώνα μέχρι και σήμερα, ως η σημαντικότερη Θεομητορική εορτή.
Τιμούμε την Αγία Μνήμη Της στις 15 Αυγούστου και παίρνουμε δύναμη να ανέβουμε τον Γολγοθά της ζωής, υπερνικώντας τις όποιες δυσκολίες, με ασπίδα την Ευλογία Της, αφού την καλέσουμε με παράκληση προσευχής!
Χρόνια Πολλά και πάντα να μας προστατεύει!
* Η Ειρήνη Γιατράκη είναι μορφολόγος- ζωγράφος, μέλος της επιτροπής αξιολόγησης της Παιδικής Πινακοθήκης Ελλάδας, μέλος του συλλόγου συγγραφέων – εικαστικών ΚΡΗΤΩΝ ΛΟΓΟΣ.