Από την αρχική του χάραξη ο ΒΟΑΚ ήταν ένα πονεμένο έργο εθνικής κλίμακας στην Κρήτη. Σχέδιο της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου,μελετήθηκε και υλοποιήθηκε από τη χούντα, καμάρι των διαχρονικά χουντοφρόνων. Αποπνέει ασφαλώς και τη «σφραγίδα δωρεάς» αυτού του ιδεολογικού χώρου.
Είναι ένας δρόμος σχεδιασμένος από αρβύλα, που μοίρασε την Κρήτη στην κατεύθυνση βορρά- νότου με υποδειγματική έλλειψη χωρικής ευθύνης. Ακόμη φτάνουν στα δικαστήρια οικογενειακά δράματα για τον τρόπο που οι διαθέτες μοίρασαν περιουσίες στα παιδιά τους, χώρια η μοίρα χωριών και επαρχιών που βρέθηκαν εκτός της χρυσοφόρας διανομής.
Πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, όπως και σήμερα σε σχέση με το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης. Καμιά, όμως ριζική αναμόρφωση δεν είναι νοητή, αν δεν καταργεί τον αστικό χαρακτήρα του ΒΟΑΚ στο μέτωπο της πόλης του Ηρακλείου.
Στα δυο ακραία όρια του ΒΟΑΚ που εξυπηρετούνταν μέχρι πρόσφατα από τον άξονα αυτό, τον Άγιο Νικόλαο και τα Χανιά, εύλογα αντιδρούν κάτοικοι που θέλουν να επεκταθεί η χάραξη μέχρι τη Σητεία και το Καστέλι.
Ποιος μπορεί να τους αδικήσει; Αλλά ένας οδικός άξονας εθνικής κλίμακας που εξυπηρετεί το μισό πληθυσμό του νησιού στο τμήμα του Ηρακλείου, όταν λειτουργεί σαν αστικός δρόμος είναι αντίφαση σε κάθε τεχνική προδιαγραφή. Θα ενταχθεί ένα τέτοιο έργο σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα;
Σε ώρες αιχμής, για όσους βγαίνουν δηλαδή το πρωί από το Γιόφυρο, την Παπαναστασίου και την Αλικαρνασσό και για όσους μπαίνουν το μεσημέρι στο Ηράκλειο από Αλικαρνασσό, Παπαναστασίου και Μπεντεβή, η πορεία καταντά μαρτύριο με μακρές ουρές και καθυστερήσεις. Δεν είναι δυνατό να συζητιέται νέα σύγχρονη χάραξη του δρόμου αυτού όταν παραμείνουν τα παραπάνω δεδομένα.
Οι Κρητικοί έχουν μακροχρόνια εμπειρία αντιμετώπισης των μεγάλων έργων υποδομής του νησιού από τα συστημικά κόμματα εξουσίας ως ρουσφετιών. Υποσχέσεων δηλαδή που αέναα επαναλαμβάνονται, αλλά ουδέποτε υλοποιούνται.
Διότι η υλοποίησή τους απομακρύνει από το κομματικό ταμείο τον πελάτη. Αυτή ήταν ανέκαθεν η μοίρα και του ΒΟΑΚ, και του νότιου άξονα, και του δρόμου της Μεσαράς και του αεροδρομίου.
Έργα αυτής της κλίμακας σκοντάφτουν, βέβαια, και σε άλλο σκόπελο. Τον πολλαπλασιασμό του κόστους τους με απαλλοτριώσεις και εργολαβίες, που κανείς από τους παροικούντες στην Ιερουσαλήμ δεν κατάλαβε ποτέ πώς επηρεάζουν. Είναι δυνατό μετά τις γνωστές εμπειρίες που περνά η χώρα να υπάρχουν αμετανόητοι που επαναφέρουν παλιές γνωστές πρακτικές;
Όταν πρόκειται για απόδοση ευθυνών, τα άτομα που περιμένουν να πληροφορηθούν αλήθειες από τα συστημικά ΜΜΕ, δεν αμφιβάλλουν ποιος φταίει και για το τέταρτο μνημόνιο, για την πτώχευση της χώρας και τη μακροχρόνια διεθνή της δυσφήμιση, ούτε και για το προπατορικό αμάρτημα.
Δεν αποκλείεται οι ίδιοι να πιστέψουν πως βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα της κρητικής οικονομίας, όταν πηγαίνοντας στο νέο αεροδρόμιο θα χρειαστεί να πληρώνουμε από το Ηράκλειο τέσσερις φορές διόδια ανά ταξίδι.
Μήπως γνωρίζουμε και ποιος φταίει που αδιαφόρησε να εντάξει τον ΒΟΑΚ στους ευρωπαϊκούς οδικούς άξονες της χώρας; Οι ημερολογιακές ενδείξεις επ’ αυτού είναι αδυσώπητες, αλλά ποιος ξέρει τι θα βρουν να πουν. Σήμερα που καλούμαστε να σχεδιάσουμε το έργο αυτό με τρόπο νοικοκυρεμένο με δικά μας μέσα, έχει ενδιαφέρον να δούμε τις σχεδιαζόμενες επιλογές.
Θα δεχτούν, άραγε, οι συμπολίτες μας να τους σερβίρουν πως θα εξασφαλίσουν έναν οδικό άξονα ευρωπαϊκών προδιαγραφών και θα κληθούν να τον πληρώσουν ακριβά σε βάθος χρόνου, όταν στη θέση του θα προκύψει δρόμος που ούτε του πρωτεύοντα, ούτε του δευτερεύοντα εθνικού δικτύου θα είναι, ούτε καν επαρχιακός, αλλά κοινός αστικός στο κέντρο της Κρήτης που κεντροβαρικά εξυπηρετεί τους μισούς της κατοίκους και ακόμη περισσότερους φιλοξενούμενους;
*Ο Νίκος Λεβεντάκης είναι μηχανικός